تاشکورگان (یا تاشقورقان)، شهری مسلمان‌نشین در شمال‌غربی چین. در مشرق ولایت خودمختار تاجیک قرار دارد. این ولایت در جنوب‌غربی ایالت خودمختار سین‌کیانگ/ شین‌جیانگ اویغور ، در ارتفاعی میان 000 ، 3 تا300 ، 3 متر در کوههای پامیر واقع است. این شهر در کنار جادة سوق‌الجیشی قراقروم بین چین و پاکستان واقع شده و پاسگاه مرزی پاکستان در جنوب آن، پس از گذرگاه خُونْجِراب، قرار دارد. پیرامون شهر را کوههای بلند و یخچالهای طبیعی فراگرفته و رود تاشکورگان با جهت جنوبی ـ شمالی از آن می‌گذرد ( ) مسیرهای زمینی جادة ابریشم و مبادلات فرهنگی بین شرق و غرب ( ، ص 344، 421، 425، 540، 544، 566).مسلمانان در اولین سالهای قرن دوم به تاشکورگان رسیدند. در قرن چهارم این شهر ضمیمة حکومت ایلک‌خانیان شد و در پی تلاش آنها و نیز تردد بازرگانان، دین اسلام در آنجا گسترش یافت. اهالی آنجا از قرن پنجم با ورود اعیان اسماعیلیه و در رأس آنها ناصرخسرو قبادیانی، به اسماعیلیه گرویدند. تاشکورگان در قرن هفتم جزو فرمانروایی یوانِ مغول شد و با ورود سربازان مسلمان همراه این قوم، اسلام در آنجا گسترش یافت. در قرن سیزدهم نفوذ مبلّغان آقاخان محلاتی (متوفی 1299) که از هند اعزام می‌شدند، موجب گرایش اسماعیلیان تاشکورگان به شاخة «خواجوی» شد که هنوز هم ادامه دارد. تاشکورگان در این قرن برای مدتی همراه با دیگر سرزمینهای سین‌کیانگ جزو حکومت ترکستان شرقی به رهبری یعقوب‌بیگ شد، اما بار دیگر به چین پیوست (لی ـ شین‌هوا ، ص 475ـ 486؛ ما ـ تونگ ، ص 48ـ50).از آثار مهم تاشکورگان، قلعه‌ای قدیمی در مسیر جادة ابریشم جنوبی است که از سنگ و ملاط ساخته شده است. آثار قدیمی به دست آمده در آنجا نشان می‌دهد که ساکنان تاشکورگان از نژاد مردم مشرق ایران هستند. آنها تاجیک‌اند و به زبان فارسی و لهجه‌های سریکُلی و وخی/ وخانی سخن می‌گویند. بر اساس سرشماری 1369 ش/ 1990، حدود 60% از جمعیت 000 ، 35 تنی تاجیکهای چین، در شهر تاشکورگان به سر می‌برند و جمعیت اصلی شهر را تشکیل می‌دهند (ما ـ سوکونگ ، ص 54 ـ60؛ شورای تدوین سالنمای سین‌کیانگ ، ص 537).تاشکورگان از لحاظ اقتصادی، جزو مناطق نسبتاً فقیر چین است و اقتصاد آن مبتنی بر کشاورزی، بویژه کشت غلات، و دامداری (پرورش گاو و گوسفند) است. اقتصاد تاشکورگان در دهه‌های اخیر، به سبب اتخاذ سیاست دروازه‌های باز چین (از 1359ش/ 1980) و اولویت یافتن توسعة اقتصادیِ مناطقِ مسلمان‌نشین شمال غربی چین در برنامة جامع 1372ـ 1379ش/ 1993ـ2000، رونق داشته است.منابع: نقشة راهنمای پاکستان ، تهران: گیتاشناسی، ] بی‌تا. [ ؛Lands routes of the silk roads and the cultural exchanges between the East and West before the 10th century , Peking: Unesco and New World, 1996; Li-Xinhua, Islan Zai Zhongua de Lishi (تاریخ اسلام در چین) , Peking 1998 ; Ma-Sukong , "Wo Guo Tajike ZuIsilan Maza Zhong the Wen Hua du he Xian Xian" (مزارهای اسلامی قوم تاجیک در چین و ویژگیهای فرهنگی آن) , Xiyu Yanjiu, no.4 (1991); Ma-Tong , Zhong Guo Xibei Islan Jiao (ویژگیهای اسلام در شمال‌غربی چین) , Sinkiang 1990; Sinkiang Weiwuer Zi Zhi qu Difang Zhi bian Zuan Weiyuanhui, Sinkiang Nianjian 1991 (کتاب سال 1991 سین‌کیانگ) , Sinkiang 1991.
