بَزّاز، ابوعلی حسن‌بن احمدبن ابراهیم‌بن شاذان، محدث و متکلم اشعری قرن چهارم و پنجم . در 339، در بغداد متولد شد و در 426 در همان شهر درگذشت. پدرش اهل دَوْرَق اهواز (نزدیک شادگان امروز) و از محدثان بغداد در عصر خود بود که به‌تجارت پارچه نیز می‌پرداخت (خطیب بغدادی، ج7، ص279؛ ابن‌جوزی، ج15، ص250؛ زرکلی، ج1، ص86؛ کحاله، ج1، ص136).به‌گفتة برخی، پدرش برای او از پنج سالگی حدیث گفته است (تمیمی، ج3، ص37؛ ذهبی، ج17، ص416؛ ابن‌عماد، ج3، ص229). وی، به‌واسطة پدرش، از افراد بسیاری، بیش از چهل تن چون عثمان‌بن احمد دقاق و احمدبن سلیمان عَبّادانی نقل حدیث کرده و جمعی کثیر از او حدیث شنیده‌اند. از شاگردان او که نزد وی سماع حدیث نموده‌اند، افرادی چون ابوبکر برقانی، ابومحمد خَلاّل و ابوالقاسم اَزْهَری را نام برده‌اند (تمیمی؛ خطیب بغدادی؛ ابن‌عماد، همانجاها؛ ذهبی، ج17، ص416ـ417).بزّاز را از مشایخ موثق حدیث و بسیار راستگو و دقیق دانسته‌اند (ابن‌جوزی، همانجا؛ خطیب بغدادی، ج7، ص279ـ280) و در زمان خود از بزرگترین محدثان عراق (مسنِدالعراق) بوده است (ابن‌عماد، همانجا؛ ذهبی، ج17، ص415).دربارة مذهب او گفته‌اند که در فروع حنفی و در اصول بر مذهب اشاعره بوده است. ابن‌عساکر او را در طبقة دوم از اصحاب ابوالحسن اشعری، همردیف ابوبکر باقلانی و ابواسحاق اسفراینی، ذکر کرده است (ابن‌عساکر، ص245ـ246).بزّاز چند اثر حدیثی تألیف کرده که مورد توجّه دانشمندان قرار گرفته است (خطیب بغدادی، ج7، ص279). نام آثار او بدین‌قرار است: الاِفراد ؛ حدیث احمدبن محمدالقطان ؛ حدیث شعبة‌بن الحجاج ؛ فوائد ابن‌قانع؛ المشیخة‌الصغیرة ؛ المشیخة‌الکبیرة (دارالکتب الظاهریة، ج1، ص276، 278؛ کتانی، ج2، ص626؛ زرکلی، ج2، ص180).منابع: ابن‌جوزی، المنتظم فی تاریخ الملوک والامم ، چاپ محمد عبدالقادر عطا و مصطفی عبدالقادر عطا، بیروت 1412/1992؛ ابن‌عساکر، تبیین کذب المفتری فیما نسب الی الامام ابی‌الحسن الاشعری ، بیروت 1404/1984؛ ابن‌عماد، شذرات الذّهب فی اخبار من ذهب ، بیروت 1399/1979؛ تقی‌الدین‌بن عبدالقادر تمیمی، الطبقات السنیة فی تراجم الحنفیة ، ج3، چاپ عبدالفتاح محمد حلو، ریاض 1403/1983؛ احمدبن علی خطیب بغدادی، تاریخ بغداد ، بیروت ] بی‌تا. [ ؛ دارالکتب الظاهریة، فهرس مخطوطات دارالکتب الظاهریة ، المجامیع ، چاپ یاسین محمد سواس، ج1، دمشق 1403/1983؛ محمدبن احمد ذهبی، سیر اعلام النبلاء ، ج17، چاپ شعیب ارنؤوط و محمد نعیم عرقسوسی، بیروت 1403/1983؛ خیرالدین زرکلی، الاعلام ، بیروت 1986؛ محمد عبدالحی‌بن عبدالکبیر کتانی، فهرس‌الفهارس والاثبات ، چاپ احسان عباس، بیروت 1402/1982؛ عمررضا کحاله، معجم‌المؤلفین ، دمشق 1957ـ1961، چاپ افست بیروت ] بی‌تا. [ .
