برهان نظام‌شاه احمدنگری ، دومین فرمانروای سلسلة نظامشاهی در احمدنگرِ هند. نظامشاهیان به‌هنگام تجزیة سلطنت بهمنیان (حک : 748ـ933) بر سر کار آمدند. برهان در 914، پس از وفات پدرش، ملک احمد نظام‌شاه‌بحری (حک : 895ـ914) به سلطنت رسید (فرشته، ج 2، ص 100، 102؛ حسنی، ج 4، ص 46؛ اما طباطبا، ص 234، سال جلوس او را 911 نوشته است). چون برهان در آن‌موقع خُردسال (هفت ساله رجوع کنید به فرشته، ج2، ص102) بود،با مشکلات شدیدی روبرو شد؛ چند بار با مخالفان خودجنگید، اما بتدریج بر مشکلات فایق آمد و مدت 47 سال حکومت کرد. او دوستدار علم و عالمان بود. علمای بسیاری‌به دربارش وابسته بودند. به دانشمندان ایرانی علاقة خاصی داشت. در عهد او طاهربن رضی همدانی از ایران به احمدنگر وارد شد (928) و در محیط دینی و سیاسی دربار ایجاد تنش کرد، و برهان را تحت تأثیر علم و فضل خود قرار داد. برهان که ابتدا سنّی بود ولی بعداً مهدوی ( رجوع کنید به مهدویان * ) شده بود، همراه با خویشاوندان و امرای خود به تشیع گرایید و آن را مذهب رسمی مملکت خود کرد. به تقلید از شاه، حدود سه هزار نفر از رعیت او به تشیع گراییدند (حسنی، ج 4، ص 143). در برابر این حرکت، رعیت اهل سنّت و علمای بزرگ سُنّی واکنش شدید نشان دادند، اما نتیجه‌ای به دست نیاوردند. به دنبال تغییر مذهب رسمیِ سلطنت احمدنگر، در مناسبات با کشورهای خارج نیز تحولاتی رخ داد و با ممالک همجوار منازعاتی درگرفت، اما با دولت ایران مناسبات خوبی برقرار شد. شاه‌اسماعیل صفوی (حک : 907ـ930) به دوستی با برهان علاقه نشان داد و سفیر خود را به احمدنگر فرستاد. تا زمان شاه‌طهماسب (حک : 930ـ984) حُسن مناسبات میان نظامشاهیان و صفویان ادامه داشت.برهان در 961، در احمدنگر درگذشت و همانجا، در کنار قبر پدرش، به خاک سپرده شد. بعداً پیکر پدر و پسر را به کربلا بردند و دفن کردند. برهان شش پسر داشت و پس از او پسرش، حسین، به سلطنت رسید.منابع: عبدالحی حسنی، نزهة‌الخواطر و بهجة‌المسامع والنواظر ، حیدرآباد دکن 1382ـ1410/1962ـ1989؛ علی‌بن عزیزالله طباطبا، برهان مآثِر ، دهلی 1355/1936؛ محمد قاسم‌بن غلامعلی فرشته، گلشن ابراهیمی (تاریخ فرشته) ، لکهنو 1281؛ نظام‌الدین احمد هروی، طبقات اکبری ، ج 3، کلکته 1835؛Athar Abbas Rizvi, A socio-intellectual history of the Isna ¦ `Ashar ¦ Sh ¦ ' ¦ s in India , Canberra 1986, I, index, passim.
