بُرزُلی ، ابوالقاسمبن احمدبن محمد، نویسندة مالکی. از قبیلة بنوبِرزالَه (بُرزُلَه). در قیروان به دنیا آمد و مدت سی تا چهل سال در محضر ابنعَرَفَه * و استادان بزرگ دیگر به تحصیل پرداخت، و در شهر تونس مدرّس فقه و امام جامع زیتونه (زیتونه * ، جامع) شد. در 806 هنگام رفتن به زیارت کعبه از قاهره گذشت و در آنجا چندین «اجازه» صادر کرد. گفتهاند که در 841 (به روایت دیگر: 842 یا 843)، در 103 سالگی، در تونس درگذشت. شهرت او به سبب مجموعة «فتاوی» و «نَوازِل» گردآوردة اوست که در دو جلد، با عنوان جامع مسائلالاَحکام مِمّا نَزَلَ مِنَالقضایا بِالمُفتین وَالحُکّام تدوین شده، و چندین نسخة خطی از آن باقی است. این کتاب یکی از منابع اصلی المعیار وَنْشَریشی (متوفی 914) است و در قرن نهم و دوازدهم دو خلاصه از آن تهیه شده است. فتواهای بیشماری که برزلی همراه با صاحبان آنها ـ یعنی فقهای مشهوری که زمان و مکانشان را به آسانی میتوان تعیین کرد ـ ذکر کرده، اثر او را به صورت مهمترین منبع برای تاریخ جامعة افریقیّه در عهد زیریانِ قیروان و مَهدیّون (سدة چهارم ـ ششم / دهم ـ دوازدهم) و بنوحفص (سدة هفتم ـ هشتم / سیزدهم ـ چهاردهم) درآورده است.منابع: ابنابیشنب، اجازه ، ش 261؛ ابنمریم، البستان ، الجزایر 1908، ص 150ـ152؛ احمدبن احمدبابا تنبکتی، نیلالابتهاج ، قاهره 1329، ص 225ـ226؛ محمدبن ابراهیم زرکشی، تاریخالدولتین ، تونس 1289، ص 61، 109، 122؛ محمدبن عبدالرحمن سخاوی، الضوءاللامع لاهل القرن التاسع ، ج 11، قاهره 1355/1936، ش 429؛Carl Brocklemann, Geschichte der Arabischen Litteratur, Leiden 1943-1949, II, 319, Supplementband, 1937-1942, II, 347; R. Brunschvig, La Berbrie Orientale sous les H ¤ afs ¤ ides, Paris 1940-1947, II, index 456; H.R. Idris, La Berbrie Orientale sous les Z ¦ rides.
