رمبائو

رِمبائو[۱] (يا رمباو)، ناحيه اى ادارى در جنوب ايالت نِگرى سِمبيلان[۲] * در مالزى. مساحت اين ناحيه حدود ۶۲۰۰ كيلومترمربع و جمعيت آن در حدود ۰۰۰،۳۸ تن است و در همسايگى نواحى ديگرى مانند تامپين[۳] ، سرمبان[۴] ، كوالاپيلاه[۵] ، نانينگ[۶] و پورت ديكسون[۷] واقع شده است (>دايرة المعارف مالزى<[۸] ، ذيل مادّه؛ پلتز[۹] ، ۱۹۸۱، ص ۱). اين منطقه در گذشته ايالتى خودمختار و مستقل بوده و حاكمان آن مسلمان بوده اند و از اين حيث كه ناحيه اى سنّتى به شمار مى رود، در مطالعات اسلامى حائز اهميت است (>دايرة المعارف مالزى<، همانجا؛ د.اسلام، چاپ دوم، ذيل مادّه؛ پلتز، همانجا). رمبائو به دو بخش شمالى و جنوبى تقسيم شده است. قسمت شمالى دارات رمبائو[۱۰] و قسمتِ جنوبى باروه رمبائو[۱۱]نام دارد. رمبائو سرزمين مسطحى است كه دو رودخانه رمبائو[۱۲]و پداس[۱۳] آن را احاطه كرده اند. برنج محصول مهم كشاورزى اين منطقه به شمار مى رود و بيشتر جمعيت رمبائو كشاورزان و كارگران مالايى اند كه در زمينهاى كشت برنج به فعاليت مشغول اند (>دايرة المعارف مالزى<، همانجا). براساس مطالعات تاريخى و روايات شفاهى، ساكنان اوليه رمبائو باغبانانِ مالايى بودند. بنابه گزارش منابع، در حدود ۹۰۶ و شايد پيشتر از آن، مسلمانانِ شافعى مذهبِ اندونزيايى از مينانگ كابائو[۱۴] * (واقع در سوماترا[۱۵] )، از ميان تنگه هاى مالاكا عبور و به اين منطقه مهاجرت كردند (براى نمونه ← پلتز، ۱۹۸۱، ص ۴ـ۵؛ همو، ۱۹۹۲، ص ۱۵ـ۱۶؛ قس پار[۱۶] و مكرِى[۱۷] ، ص ۲، كه فقط بخشى از ساكنان اين منطقه را از منطقه مينانگ كابائو دانسته است). با ازدواج دختران قبايل بومى با مهاجران مسلمان مينانگ كابائويى، ميان اين دو گروه پيوند برقرار شد (پار و مكرى، ص ۳؛ پلتز، ۱۹۸۱، ص ۴). امروزه بخش درخورتوجهى از جمعيت رمبائو و ديگر نواحى نِگرى سمبيلان از نژاد مينانگ كابائويى اند (هال[۱۸] ، ص ۳۷۸). در حدود ۱۲۰۰، نگرى سمبيلان و نواحى تابعه، از جمله رمبائو، تحت سلطه سلطان نشين جوهور[۱۹] درآمدند (پار و مكرى، ص ۱۲ـ۱۳؛ هال، ص ۳۷۷). در ۱۲۱۲/ ۱۷۹۵، بريتانيا با رمبائو به عنوان ايالتى مستقل، معاهده اى تجارى منعقد ساخت. در ۱۲۳۵/ ۱۸۱۹، پس از عقب نشينى بريتانيا از مالاكا، شركت هلند براى تأمين منافع تجارى خود در اين منطقه، با رمبائو به همكارى تجارى پرداخت؛ اما در ۱۲۴۷/ ۱۸۳۱، انگليسيها دوباره با رهبران رمبائو به عنوان يك حكومت خودمختار معاهده اى رسمى منعقد كردند (پار و مكرى، ص ۱۸ـ۱۹). ساختار قبيله اى رمبائو مشهور به سوكو[۲۰] * است و زيرنظر اوندانگ (قانون گذار) اداره مى شود. در سنّت بومى، اوندانگ وظيفه قانون گذارى و حفظ تعادل ميان آداب و رسوم بومى (عادت پِرپَتيهْ) و اسلام را برعهده دارد (د.اسلام، همانجا؛ پار و مكرى، ص ۴ـ۵؛ پلتز، ۱۹۸۱، ص ۹ـ۱۰؛ كواهارا[۲۱] ، ص ۳۲). رمبائو از اين جهت كه در چهار قرن گذشته از نظام سوكو پيروى كرده، حائز اهميت است (پلتز، ۱۹۸۱، ص ۱). با حاكم شدن نظام قضائى اسلامى در رمبائو، بسيارى از مسئوليتها و اختيارات اوندانگ به قضات اسلامى و نمايندگان ادارى آنها واگذار شد. به اين ترتيب، حوزه نفوذ و اختيار اوندانگ در رمبائو محدودتر شد و از نظارت بر ابعاد اجتماعى زندگى نظير متاركه و ازدواج عقب نشست (همو، ۲۰۰۲، ص ۵۲). شاخه اى از سازمان ملى مالاييهاى متّحد[۲۲] در رمبائو جنبشى سياسى را به منظور لغو قوانين مربوط به عادت پرپتيه كه به زعم آنها مغاير با قوانين اسلامى بود، آغاز كرد (هارپر[۲۳] ، ص ۳۳۵؛ كواهارا، ص ۲۷ـ۲۸).

منابع :

EI2, s.v. "Rembau" (by M. B. Hooker); Ensiklopedia Malaysiana,KualaLumpur:Anzagain,1996;Daniel George Edward Hall, A history of South-East Asia, London 1987; TimothyNorman Harper,Theend of empireand themaking ofMalaya,Cambridge 2001; Sueo Kuwahara, "Astudy of a matrilineal village in Negri Semilban, Malaysia", Senri ethnologicalstudies,vol.48(1998);CecilWilliamChaseParr and W. H. Mackray, "Rembau one of the nine states, its history, constitution and customs", Journal of the Royal Asiatic Society, Straits Branch, no.56 (1910); Micheal G. Peletz, Islamic modern, religious courts and cultural politics in Malaysia, Princeton, N. J. 2002; idem, A share of the harvest: kinship, property and society history among the Malays of Rembau, Berkeley, Calif. 1992; idem, Social history and evolution in the interrelationship of adat and Islam in Rembau, Negeri Sembilan, Singapore 1981.

/ فائزه رحمان /