رايْچور، منطقه و شهرى در ايالت كرناتك[1] * در جنوب هند، جزو قلمرو برخى از سلاطين مسلمان هند از قرن ششم تا چهاردهم. منطقه رايچور از شمال به منطقه يادگير[2] ، از شمال غربى به شهرهاى بيجاپور* و بگلكوت[3] ، از مشرق به مناطق محبوب نگر[4]و كرنول[5] ، از جنوب به منطقه بلارى[6] و از مغرب به منطقه كوپال محدود شده است. اين منطقه داراى شهرهاى متعدد است، ازجمله سندنور[7] ، مانوى[8] ، رايچور، ديوادورگه[9] و لنگسوگور[10](>سرزمين و مردم ايالتهاى هند<[11] ، ج 13، ص 87ـ88؛ >مراكز رشد در رايچور<[12] ، ص10). براساس سرشمارى 1390ش/2011، جمعيت منطقه رايچور 812، 928،1 تن بوده است (>«اطلاعات آمارى از سرشمارى جمعيت هند در 2011»<[13] ، 2014). براساس سرشمارى 1380ش/ 2001، جمعيت مسلمانان اين منطقه 652،228تن بوده است (>«جمعيت كارناتاكا طبق سرشمارى 2001»<[14] ، 2011). شهر رايچور، مركز منطقه رايچور، بين رودخانه هاى كريشنا[15] در شمال و تنگابهدرا[16] در جنوب واقع شده و به همين دليل، به «رايچورْ دوآب» نيز مشهور است. براساس سرشمارى 1390ش/ 2011، جمعيت شهر رايچور 456، 232 تن بوده است (>اطلس جامع جهان تايمز<[17] ، نقشه 28؛ >مراكز رشد در رايچور<، همانجا؛ >«اطلاعات آمارى از سرشمارى جمعيت هند در 2011»<، 2014). مسلمانان رايچور را در 712 به فرماندهى ملك كافور* فتح كردند. پيش از اين تاريخ، اين منطقه از جاهايى بود كه حاكمان محلى دكن بر سر آن مناقشه مى كردند. در دوره محمدبن تُغلُق (حك : 725ـ752) نيز، حاكم رايچور را وى منصوب مى كرد (فرشته، ج 1، ص 414، ج 2، ص 231؛ اتون[18] ، ص 278). در دوره بهمنيان (حك : 748ـ932) و عادل شاهيان (حك : 895ـ1097) نيز، رايچور بخشى از قلمرو آنان بود (← فرشته، ج 2، ص 248؛ زبيرى، ص 44؛ اتون، ص 278ـ279). چون رايچور منطقه اى حاصلخيز و داراى ذخاير طلا و الماس بود و به لحاظ جغرافياى سياسى منطقه مهمى به شمار مى رفت، در تمام دوران حكومت بهمنيان و عادل شاهيان بين آنان و سلاطين ويجيانگر[19] بر سر تصاحب آن مناقشه بود (فرشته، ج 2، ص 256، 292، 307، 329، 487؛ جوشى[20] ، ص 9؛ سول[21] ، ص 137ـ160). پس از فتح بيجاپور به دست اورنگ زيب در 1097، رايچور جزو قلمرو بابُريان شد، اما پس از تأسيس سلسله آصَف جاهيان (نظامهاى حيدرآباد؛ حك : 1137ـ1367)، به قلمرو آنان ملحق شد و در تقسيمات جغرافيايى اين دوره، منطقه اى در بخش گُلبَرگه در ايالت حيدرآباد بود. براساس پيمانى كه در 1269/ 1853 بين آصف جاهيان و انگليسيها منعقد شد، اين منطقه به انگليسيها واگذار گرديد؛ اما آصف جاهيان در 1276/ 1860 آن را پس گرفتند (>فرهنگ جغرافيايى سلطنتى هند<[22] ، ج 21، ص 38ـ39). در دوره بهمنيان و عادل شاهيان، مساجد بسيارى در رايچور ساخته شد، ازجمله اِك منار كى مسجد (مسجد يك مناره اى)، مسجد رايچور، و مسجد حَضَر بَيگ (← مركلينگر[23] ، ص 116ـ 117).
منابع : محمدابراهيم زبيرى، تاريخ بيجاپور، مسمى به بساتين السلاطين، چاپ سنگى حيدرآباد، دكن: مطبع سيدى، ]بى تا.[؛ محمدقاسم بن غلامعلى فرشته، تاريخ فرشته، چاپ محمدرضا نصيرى، تهران 1387ش ـ؛
"Census 2011 data of Indian population 2011 census", Population Census 2011, Retrieved June 2, 2014, from http://www.census 2011. co.in; Richard M. Eaton, "‘Kiss my foot’, said the king: firearms, diplomacy and the battle for Raichur, 1520", in Expanding frontiers in south A sian and world history: essays in honour of John F. Richards, ed. Richard M. Eaton et al., Cambridge: Cambridge University Press, 2013; Growth centres in Raichur: an integrated area development plan for a district in Karnataka, [by] Lalit K. Sen et al., ed. V. R. K. Paramahamsa,Hyderabad:National Institute of Community Development, 1975; The Imperial gazetteer of India, vol.21, New Delhi: Today & Tomorrow’s Printers & Publishers, [n.d.]; P.M. Joshi, "Historicalgeography of medieval Deccan", in History of medieval Deccan: 1295-1724, ed. H. K. Sherwani, vol.1, Andhra Pradesh: The Government of Andhra Pradesh, 1974; Land and people of Indian states and union territories, ed. S.C. K. Bhatt and Gopal Bhargava, Delhi: Kalpaz Publications, 2006; Elizabeth Schotten Merklinger, Indian Islamic architecture: the Deccan 1347-1686, Warminster 1981; "PopulationofKarnataka as per 2001 census", Karnataka: Official Website of Government of Karnataka, 2011. Retrieved Sept.20, 2014, from https//karnataka.gov.in/ KMDC/Census 2001.pdf; Robert Sewell, A forgotten empire (Vijayanagar): a contribution to the history of India, London 1900; The Times comprehensive atlas of the world, London: Times Books, 2011.
/ محمد عباسى /
1] . Karnatak [2] . Yadgir [3] . Bagalkot [4] . Mahbubnagar [5] . Kurnool [6] . Bellary [7] . Sindhnur [8] . Manvi [9] . Devadurga [10] . Lingasugur [11] Land and people of Indian states. [12] Growth centres in Raichur. [13] . "Census 2011 data of Indian population 2011 census" [14] . "Population of Karnataka as per 2001 census" [15] . Krishna [16] . Tungabhadra [17] The Times comprehensive atlas of the world. [18] . Eaton [19] . Vijayanagar [20] . Joshi [21] . Sewell [22] The Imperial gazetteer of India. [23] . Merklinger