دسوقی ابراهیمبن ابراهیم (عبدالغفار)

معرف

]لغوی و سرویراستار مصری در عصر نهضت*[
متن
دسوقی، ابراهیمبن ابراهیم (عبدالغفار)، ]لغوی و سرویراستار مصری در عصر نهضت*[. او از نوادگان فردی به‌نام موسی، برادر برهان‌الدین ابراهیم‌بن ابی‌المجد دسوقی*، است. او در 1226 در خانواده‌ای فقیر و پیرو آیین مالکی به‌دنیا آمد و در همان کودکی پدرش را از دست داد. پس از تکمیل تحصیلات ابتدایی و ازبر کردن قرآن در دسوق، زادبومش، در درسهای شیوخ برجستة جامع ازهر، از جمله محمد علیش* (متوفی1299)، فقیه مشهور مالکی، شرکت می‌کرد ]علی‌پاشا مبارک، ج 11، ص 22[. او پس از مدت کوتاهی تدریس در ازهر، در 1248 به استخدام دولت درآمد و به‌سبب آگاهی دقیق از فقه‌اللغه عربی، مصحح متون درسی مؤسسات آموزش عالی شد. ]او نخست مصحح (ویراستار) مدرسة طب و سپس مصحح مدرسة مهندسخانه شد (همان، ج11، ص22ـ23؛ شیال، ص182)[. سپس در زمان خَدیواسماعیل‌پاشا (1245ـ1312)، «باش‌مصحح» (سرویراستار) ادارة چاپ دولتی در بولاق شد. همچنین، برای مدتی معاون سردبیر روزنامة دولتی الوقایع المصریة بود ]و مدتی با مجلة الیعسوب همکاری می‌کرد (شیال، همانجا)[. او در 1300/1883 درگذشت ]علی‌پاشا مبارک؛ شیال، همانجا[.زمانی‌که ادوارد ویلیام لین* ، خاورشناس انگلیسی، به‌منظور تألیف ) لغت‌نامة عربی ـ انگلیسی( در قاهره حضور داشت، فرنل ، پژوهشگر زبان عربی، پس از بررسیهای بسیار، دسوقی را برای همکاری به لین معرفی کرد. دسوقی در جمع‌آوری و مقابلة یادداشتها و همچنین در مسائل پیچیدة لغت‌شناختی به لین کمک کرد. او حتی بعد از بازگشت لین به انگلستان، با یادداشت‌برداری از آثار مکتوب عربی او را یاری می‌داد. لین در فقه‌اللغة عربی کسی را شایسته‌تر از دسوقی ندانسته و در مقدمة اثرش (ص V، XXII-XXI)، بسیار از او قدردانی کرده‌است. دسوقی خود در نوشته‌ای ادبی و مسجع، از ملاقات و معاشرتش با لین و شیوة کار مشترکشان در مطالعه آثار صاحب‌نظرانِ فقه‌اللغه عربی و به‌کار بردن نظر آنها در تدوین لغت‌نامه لین سخن گفته‌است ←] علی‌پاشا مبارک، ج 11، ص 23ـ 30[.منابع : ]جمال‌الدین شیال، تاریخ‌الترجمة و الحرکة الثقافیة فی عصر محمدعلی، قاهره 1951؛ علی‌پاشا مبارک، الخطط التوفیقیة الجدیدة لمصر و القاهرة و مُدُنها و بلادها القدیمة و الشهیرة، بولاق 1306، چاپ افست قاهره 1425ـ1426/ 2004ـ2005؛Edward William Lane, An Arabic-English lexicon, London 1863-1877, repr. Cambridge 1984].
نظر شما
مولفان
گروه
رده موضوعی
جلد 17
تاریخ 93
وضعیت چاپ
  • چاپ شده