حُذَیفة بن قَتاده، ملقب به سدیدالدین، عارف قرن دوم و سوم. از تاریخ ولادت او اطلاعی در دست نیست. وی اهل مرعش، شهری از توابع شام، بوده است (رجوع کنید به انصاری، ص ۷۲).حذیفه پس از فراغت از تحصیل علوم دینی، به خدمت ابراهیم بن ادهم* (متوفی ۱۶۱) رهنمون شد و مراتب سلوک را در شش ماه طی کرد و از جانب او خرقه پوشید. وی از خواص ابراهیم ادهم شد و در سفر و حضر ملازم او بود (میرخورد، ص ۴۸؛ چشتی عثمانی، ص ۴۷ـ۴۹). امین الدین هبیره بصری (متوفی ۲۸۷)، مؤسس سلسله هبیریه، از حذیفه خرقه دریافت کرد (میرخورد، ص ۴۹؛ چشتی عثمانی، ص ۵۰).سلسله چشتیه* به واسطه او به ابراهیم ادهم و در نهایت به امام محمدباقر علیه السلام می رسد (رجوع کنید به ابن کربلائی، ج ۲، ص ۷۳). حذیفه با سفیان ثوری (متوفی ۱۶۱) و یوسف اسباط (متوفی ۱۹۶) مصاحبت داشته (ابونعیم اصفهانی، ج ۸، ص ۲۶۷؛ انصاری، همانجا؛ ابن جوزی، ج ۴، ص ۲۶۹ـ۲۷۰) و به گزارش چشتی عثمانی (ص ۴۸)، او فضیل عیاض (متوفی ۱۸۷) و بایزید بسطامی (متوفی ۲۶۱) را نیز دیده است.حذیفه بر لقمه حلال بسیار تأکید داشت و به اخلاص در عمل، تکریم فقیران، تحریم اصحاب دنیا، روزه داریهای طولانی و گوشه گیری از خلق معروف بود (ابن جوزی، همانجا؛ چشتی عثمانی، ص ۴۷ـ۴۹) و ظاهراً ازدواج نیز نکرد (رجوع کنید به چشتی عثمانی، ص ۴۹). او در تأکید بر خانه نشینی گفته چه خوب است که خلق حتی برای فرایض از خانه بیرون نروند (رجوع کنید به ابن جوزی، ج ۴، ص ۲۷۰؛ شعرانی، ج ۱، ص ۶۲).ابن جوزی (همانجا) و چشتی عثمانی (همانجا) کراماتی به او نسبت داده اند. تاریخ وفات او، را به اختلاف، سال ۲۰۷ (انصاری؛ ابن جوزی، همانجاها)، ۱۹۲ (مُناوی، ج ۱، قسم ۱، ص ۲۶۶) و ۲۷۶ (رجوع کنید به غلام سرور لاهوری، ج ۱، ص ۲۳۷) دانسته اند. اثری به او منسوب نیست (قس چشتی عثمانی، ص ۴۷، که او را صاحب تصانیفی در سلوک پنداشته است، بی آنکه نام آنها را ذکر کند). بیشترین جملات منسوب به حذیفه را ابونعیم اصفهانی (ج ۸، ص ۲۶۸ـ۲۷۱) نقل کرده است.
منابع : ابن جوزی، صفةالصفوة، چاپ محمود فاخوری و محمد رواس قلعه جی، بیروت ۱۳۹۹/ ۱۹۷۹؛ ابن کربلائی، روضات الجنان و جنات الجنان، چاپ جعفر سلطان القرائی، تهران ۱۳۴۴ـ۱۳۴۹ش؛ ابونعیم اصفهانی، حلیةالاولیاء و طبقات الأصفیاء، چاپ محمدامین خانجی، بیروت ۱۳۸۷/۱۹۶۷؛ عبداللّه بن محمد انصاری، طبقات الصوفیه، چاپ محمدسرور مولائی، تهران ۱۳۶۲ش؛ هدیه بن عبدالرحیم چشتی عثمانی، خواجگان چشت = سِیرُ الاقطاب : مجموعه زندگی نامه های مشایخ چشتیه، چاپ محمدسرور مولائی، تهران ۱۳۸۶ش؛ عبدالوهاب بن احمد شعرانی، الطبقات الکبری، بیروت ۱۴۰۸/۱۹۸۸؛ غلام سرور لاهوری، خزینة الاصفیا، کانپور ۱۳۳۲/ ۱۹۱۴؛ محمد عبدالرووف بن تاج العارفین مُناوی، طبقات الصوفیة : الکواکب الدُّرّیة فی تراجم السادة الصوفیة، چاپ محمد ادیب جادر، بیروت ۱۹۹۹؛ محمدبن مبارک میرخورد، سیرالاولیاء در احوال و ملفوظات مشایخ چشت، لاهور ۱۳۵۷ش.