حافظ الدروبی

معرف

از پیش‌گامان نقاشی مدرن در عراق
متن
حافظ الدَروبی، از پیش‌گامان نقاشی مدرن در عراق. وی در 1332/ 1914 در محله صدریه بغداد به دنیا آمد («حافظ الدروبی»، 2008؛ دلیمی، 2007). پدرش، حسن دروبی، از خانواده‌ای فرهیخته و دین‌دار بود. دروبی در کودکی یتیم شد و پرورش او را عمویش برعهده گرفت («حافظ‌الدروبی»، 2008). در نوجوانی با نقاشی آشنا شد و در دوره تحصیلات ابتدایی مورد توجه آموزگار نقاشی‌اش، عبدالکریم محمود، قرار گرفت (دلیمی، 2007). دومین معلم او، شوکت رسام، نمونه‌هایی از نقاشیهای یونانی را از اروپا آورده بود تا به یاری آنها سبکهای نقاشی اروپایی را به لحاظ تبارشناسی و مضمون تدریس کند و دروبی از طریق وی با تاریخ هنر و شرح‌حال هنرمندان جهان آشنا شد (همانجا). او در 1310ش/1931، در هفده سالگی، همراه با هنرمند پیش‌گام جواد سلیم*، که او نیز شاگرد شوکت رسام بود، در نمایشگاهی عمومی شرکت کرد و سال بعد اولین نمایشگاه انفرادی و در 1315ش/1936 نمایشگاهی از تابلوهای امپرسیونیستی خود را برپا داشت (همانجا). سپس او و نقاش دیگر، عطا صبری، برای تحصیل نقاشی به ایتالیا اعزام شدند و سه سال در آنجا اقامت گزیدند؛ اما، با وقوع جنگ جهانی دوم، پیش از اتمام تحصیلات هنری خود، ناگزیر به بغداد بازگشتند («حافظ‌الدروبی»، 2008). در 1320 ش/ 1941، جمعیت دوستداران هنر (جمعیة اصدقاءالفن)، که اولین انجمن هنری در نوع خود در عراق بود، تشکیل شد و دروبی یکی از شرکت‌کنندگانِ نخستین نمایشگاه و عضو اصلی انجمن بود. او در 1321ش/1942 نخستین کارگاه نقاشی آزاد را در عراق بنیان نهاد(همانجا). تشکیل این کارگاهِ نقاشی نقطه عطفی در هنر معاصرِ عراق شمرده می‌شود. در این کارگاه از اعضا می‌خواستند با الهام از مناظر طبیعی و انسانی کشورشان، براساس سبکهای جهانیِ نقاشی، کار کنند. دروبی در این فراخوان از دیگر همکارانش پیشی گرفته بود (همانجا). در 1325ش/1946، وی تحصیلات هنری خود را در گولداسمیت، از مؤسسات وابسته به دانشگاه لندن، آغاز کرد که تا 1329ش/1950 به طول انجامید، سپس به بغداد بازگشت تا در مؤسسه و دانشکده هنرهای زیبا (معهد و اکادیمة الفنون‌الجمیلة)، که بعدآ رئیس آنجا شد، نقاشی تدریس کند (دلیمی، 2007؛ «حافظ الدروبی»، 2008).در کنار حافظ دروبی، جواد سلیم و فائق حسن* نیز از پیش‌گامان هنر مدرن عراق محسوب می‌شوند. پیرامون این سه تن گروهی از هنرمندان جوان حلقه زده بودند تا دیدگاهها، ویژگیها و روشهای آنان را در میان خود منتشر کنند. دروبی در 1332ش/1953 انجمن امپرسیونیستها (جماعةالانطباعیین) را بنیان نهاد («حافظ‌الدروبی»، 2008). این انجمن در واقع بازتاب انجمن معروف امپرسیونیستی فرانسوی بود (همانجا). هنرمندان جوانی که در اطراف دروبی گرد آمده بودند (مانند حیاة جمیل، حافظ مظفر نواب، عبدالامیر قزاز) و کسانی که بعدآ به این انجمن پیوستند (علا بشیر، سعدی کعبی و ضیاء عزاوی؛ دلیمی، 2007)، بیشتر شیفته شخصیت کولی‌وار دروبی، یعنی عشق به موسیقی و طبیعت، بودند تا به آرای او درباره هنر، و با وجود انتسابشان به این گروه، نقاشیهایی که مؤید امپرسیونیست بودن آنان باشد، وجود ندارد.دروبی در سی سال آخر عمرش پیرو کوبیسم، به روش خودش، بود؛ اما گرایش اولیه‌اش موجب شده است که او را امپرسیونیست بدانند. در روش خاص او، کوبیسم عملا وارد کار او نمی‌شود بلکه وی نقاشیهای خود را براساس یک ترکیب هندسی می‌سازد که اجزای موضوع در لابه‌لای ترکیب‌بندیهای آن پراکنده می‌شود (برای اطلاع بیشتر از سبک او رجوع کنید به دلیمی، 2007؛ پاکباز، ص 912).دروبی علاقه بسیاری به موضوعات بومی داشت. مناظر طبیعی و انسانی همواره الهام‌بخش وی بود؛ او درباره زیبایی، نه تنها در آنچه ترسیم می‌کرد بلکه در آنچه می‌دید، لذت‌گرا و حس‌گرا بود. مردم، کوچه‌ها، قهوه‌خانه‌ها، و بافت معماری بغداد و روح و احساس حاکم بر آن شهر، در همه نقاشیهای او دیده می‌شود. نقاشیهای او کوششی است برای تحکیم آگاهی همشهریان بغدادی‌اش نسبت به خود و دنیای خارجشان. بدین‌سبب، نقاشیهای دروبی اسنادی زیبا با مضمون تاریخی و دربرگیرنده ارزشهایی اجتماعی و اخلاقی است که امروزه شاید فقط خاطرات محسوب شوند.دروبی در 1368ش/1989 در لندن درگذشت. از وی دو پسر باقی ماند «حافظ‌الدروبی»، 2008؛ قس دلیمی، 2007). از آثار معروف او تابلویی با موضوع تمدن آشوری و بابلی است که در فرودگاه بغداد قرار دارد («حافظ‌الدروبی»، 2008).منابع : روئین پاکباز، دایرةالمعارف هنر: نقاشی، پیکره‌سازی، گرافیک، تهران 1378ش؛ «حافظ‌الدروبی»، العراقی، 2008،Retrieved Feb. 17, 2008, from http://www.aliraqi. org/forums/ showthread. php?t= 61756;علی ابراهیم دلیمی، «فنون: الانطباعی و الأکادیمی حافظ الدروبی»، الصباح، 2007؛Retrieved Feb. 17, 2008, from http:// www. alsabaah. com/paper. php? source = akbar & mlf = interpage & sid = 10979.
نظر شما
مولفان
گروه
رده موضوعی
جلد 12
تاریخ 93
وضعیت چاپ
  • چاپ شده