حاجی اشرفی، محمدبن محمدمهدی مازندرانی بارفروشی، مشهور به حجت اشرفی و ملقب به حجةالاسلام، فقیه شیعی قرن سیزدهم و چهاردهم. وی در 1220 در قصبه اشرف (بهشهر) مازندران به دنیا آمد (حبیبآبادی، ج 3، ص678ـ 679؛ مهجوری، ص 80؛ قس مشار، ج 5، ستون 849، که تولد او را در حدود 1232 ذکر کرده است). حاجیاشرفی بیشتر عمر خود را در بارفروش (بابُل کنونی) گذراند (قزوینی، ص 35) و در همانجا به تحصیل مقدّمات پرداخت (مهجوری، همانجا). او عمدتآ نزد سعیدالعلماء مازندرانی دانش آموخت و از وی اجازه اجتهاد نیز گرفت (رجوع کنید به موسوی اصفهانی، ج 1، ص 125؛ مهجوری، همانجا). در حوزه علمیه نجف از محمدحسن نجفی* معروف به صاحب جواهر و شیخ مرتضی انصاری* بهره علمی برد و بعد از اتمام تحصیلات به بابل بازگشت و همانجا ساکن شد (حرزالدین، ج 2، ص 227؛ حبیبآبادی، ج 3، ص 678؛ مهجوری، همانجا).حاجی اشرفی در علوم حدیث، تفسیر، حکمت، کلام، فقه و اصول متبحر بود (مهجوری، همانجا) و عدهای از مردم ایران از او تقلید میکردند (اعتمادالسلطنه، ج 1، ص 194؛ قمی، ج 2، ص 628). او را صاحب کرامات، زاهد، عابد و خوش سخن وصف کرده و برخی او را متمایل به تصوف دانستهاند (رجوع کنید به معصوم علیشاه، ج 3، ص 652؛ اعتمادالسلطنه، همانجا؛ شریف رازی، ج 3، ص 161ـ162؛ موسوی اصفهانی، ج 1، ص 124؛ مهجوری، همانجا). او در 1315 در بابل درگذشت و همانجا دفن شد. بقعه وی هم اکنون زیارتگاه است (آقابزرگ طهرانی، ج 2، ص 46؛ شریفرازی، ج 3، ص 161؛ قس شریف کاشانی (ص 108) که عمر او را بیش از صد سال ذکر کرده است).تألیفات حاجی اشرفی عبارتاند از: اسرارالشهادة، به فارسی، که در 1315 و 1322 (? 1312) به چاپ رسیده است؛ ذریعةالنجاة، رساله عملیه او به فارسی، در عبادات و بعضی ابواب معاملات، که در 1312 (یا 1316) چاپ شد؛ شعائر الاسلام فی مسائل الحلال و الحرام، معروف به «سؤال و جواب»، که شرح شرایع الاسلام محقق حلّی است و در 1312 در تهران چاپ شد (مدرس تبریزی، ج 1، ص 129؛ آقابزرگ طهرانی، ج 2، ص 46، ج10، ص 32، ج 11، ص 218، ج 12، ص 249، ج 13، ص 328، ج 14، ص 191؛ مشار، ج 2، ستون850؛ موسوی اصفهانی، ج 1، ص 125).منابع : آقابزرگ طهرانی؛ محمدحسنبن علی اعتمادالسلطنه، المآثر و الآثار، در چهل سال تاریخ ایران، چاپ ایرج افشار، ج 1، تهران : اساطیر، 1363ش؛ محمدعلی حبیبآبادی، مکارم الآثار در احوال رجال دو قرن 13 و 14 هجری، ج 3، اصفهان 1351ش؛ محمد حرزالدین، معارفالرجال فی تراجم العلماء و الادباء، قم 1405؛ محمدشریف رازی، گنجینه دانشمندان، تهران 1352ـ1354ش؛ حبیباللّهبن علی مدد شریف کاشانی، لبابالالقاب فی القاب الاطیاب: فیه معرفة احوال الرجال من علماءالشیعة، کاشان 1372ش؛ محمد قزوینی، «وفیات معاصرین»، یادگار، سال 3، ش 3 (آبان 1325)؛ عباس قمی، فوائدالرضویه: زندگی علمای مذهب شیعه، تهران [?1327ش[؛ محمدعلی مدرس تبریزی، ریحانةالادب، تهران 1374ش؛ خانبابا مشار، مؤلفین کتب چاپی فارسی و عربی، تهران 1340ـ 1344ش؛ محمدمعصومبن زینالعابدین معصوم علیشاه، طرائق الحقائق، چاپ محمدجعفر محجوب، تهران [? 1318[؛ محمدمهدی موسوی اصفهانی، احسنالودیعة فی تراجم اشهر مشاهیر مجتهدی الشیعة، او، تتمیم روضاتالجنات، بغداد [? 1348[؛ اسماعیل مهجوری، دانشمندان و رجال مازندران، به کوشش هدایتاللّه مهجوری، ]تهران 1353ش[.