دارالخلافه ناصری ← تهران

دارالخلافه ناصری ← تهرانNNNNدارالسعاده ← طوپقاپی‌سرایNNNNدارالسلام(1)، پایتخت سابق تانزانیا. دارالسلام برکران اقیانوس هند و در جلگه‌ای وسیع میان جنگلها و تالابها، در ارتفاع 55 متری از سطح دریا و 72 کیلومتری جزایر زنگبار قرار گرفته است. آب و هوای آن معتدل و میانگین دمای سالیانه آن ْ26 است. این شهر با میانگین بارش سالیانه 1050 میلیمتر، رطوبت نسبی زیادی دارد، ولی شمال و شمال‌غرب آن خشک است (صلاح عبدالجابر عیسی، ص 249، 253؛ خوند، ج 7، ص 68؛ الموسوعة العربیة، ذیل مادّه).دارالسلام دومین شهر افریقا، مرکز اقتصادی، سیاسی و علمی تانزانیا، بزرگ‌ترین و شلوغ‌ترین شهر این کشور و از نظر جذب مهاجران روستایی مقام اول را داراست (تانزانیا، ص 6؛ الموسوعة‌العربیة، همانجا؛ گلی‌زواره، ص 388). در 1381ش/ 2003، جمعیت آن حدود 000، 370،1 تن بوده است ()سالنامه جمعیتی 2003( ، ص 226). زبان مردم آن سواحلی است(عرب‌احمدی، 1384ش، ص 4؛ امینی، ص 8). ساکنان دارالسلام عربهای مسلمان و زنگیهای افریقایی هستند (الموسوعة‌العربیة، همانجا). تعدادی از خوجه‌های اثناعشری هندی‌الاصل و تعدادی از پیروان فرقه اسماعیلیه، آقاخانی و بُهره نیز در آنجا زندگی می‌کنند (عرب‌احمدی، 1379ش، ص 77؛ امینی، ص 27). دارالسلام مهم‌ترین بندر قاره افریقا است و به دروازه شرق افریقا شهرت دارد و برای تسهیل صادرات و واردات کشورهای همسایه تانزانیا ــ که محصور در خشکی هستندــ از آن استفاده می‌شود. به‌طوری که 40% کالاهای صادره از این بندر در 1369ش/1990، متعلق به زامبیا، 6% متعلق به بوروندی و 3% متعلق به مالاوی بوده است (صلاح عبدالجابر عیسی، ص 358).افتتاح خط راه‌آهن دارالسلام‌ـ کیجوما (شهری در زئیر) در 1332/1914 کشور زئیر را به اقیانوس هند متصل ساخت و در 1353ش/1975، خط راه‌آهن زامبیا ـ تانزانیا، زامبیا را به دارالسلام و اقیانوس هند وصل کرده و در امتداد این خط، خط لوله نفت از دارالسلام به ندولا در مرکز زامبیا احداث شده است. راههای زمینی آن شامل جاده شمال به جنوب از مرز کنیا تا شهر متوارا و جاده شرقی ـ غربی از دارالسلام تا شهرهای مورو، جورو، دودوما، سنجیدا و نزیجا و نیاکانازی است (همان، ص 218، 355ـ356). محصولات کشاورزی دارالسلام، قهوه، پنبه، ذرت، چای و زنجبیل است و 85% تولیدات کشاورزی تانزانیا از این بندر صادر می‌شود. مهم‌ترین صنایع آن صنایع نساجی، صنایع‌دستی و صنایع غذایی است (ابوحجر، ص285؛ الموسوعة العربیة‌العالمیة، ذیل مادّه؛ صلاح عبدالجابر عیسی، ص 351ـ352). این شهر دارای مساجد متعدد، مدارس اسلامی و حوزه علمیه است و تعداد مساجد آن را 150 باب ذکر کرده‌اند (عرب‌احمدی، 1384ش، ص 164ـ169؛ گلی‌زواره، همانجا). از جمله آثار دارالسلام خرابه‌های کوندوچی متعلق به مقبره‌های مردم عرب مقیم در این شهر و در قرن دوازدهم/ هجدهم تا سیزدهم/ نوزدهم است (← عرب‌احمدی، 1384ش، ص412).دارالسلام تا 1143/1730 تحت سلطه استعماری پرتغال بود (الموسوعة العربیة، همانجا). در 1279/1862 سیدمجید، حاکم زنگبار، سواحل تانزانیا را تصرف کرد و در مزیزیما قصری ساخت که آن را دارالسلام نامید (صلاح عبدالجابر عیسی، ص 327؛ تانزانیا، ص 46). به روایتی این شهر را در قرن سیزدهم/ نوزدهم سلطان بَرْغَش‌بن سعید* برای ورود عربها به تانکانیکا بنا نهاد و چون دهکده‌ای آرام بود دارالسلام نام گرفت (← عرب‌احمدی، 1384ش، ص 3، پانویس 2).آلمانیها در 1305/ 1887، این شهر را خریداری کردند و حاکم زنگبار، حق حکومت ساحل را به آنان اعطا کرد (عفیفی، ذیل مادّه؛ صلاح عبدالجابر عیسی، همانجا).واگذاری مالیات شهر به شرکتی آلمانی در 1306/ 1888 موجب شورش مردم تا 1308/1890 شد. آلمانیها در 1308/ 1890 مستعمره‌ای در شرق افریقا تأسیس کردند و در 1309/ 1891 دارالسلام مقرّ حکومت شد و از 1308/1890، که آلمانیها قرارگاه خود را به دارالسلام منتقل کردند، پیشرفت کرد (تانزانیا، ص 6؛ د.اسلام، چاپ دوم، ذیل مادّه). در جنگ جهانی اول دارالسلام به تصرف بریتانیا درآمد (د. اسلام؛ الموسوعة العربیة العالمیة، همانجاها).در 1300ش/1961 تانگانیکا استقلال یافت و دارالسلام پایتخت شد. در 1343ش/1964 تانگانیکا و تانزانیا دولت واحدی تشکیل دادند و دارالسلام به عنوان پایتخت متحده تانزانیا برگزیده شد (الموسوعة‌العربیة‌العالمیة؛ صلاح عبدالجابر عیسی، همانجاها). در 1351ش/1973 تصمیم گرفته شد پایتخت از دارالسلام به شهر دودوما منتقل شود و در 1369ش/ 1990 این تصمیم اجرا گردید (خوند، ج 7، ص 54؛ الموسوعة العربیة‌العالمیة، ذیل «دارالسلام» و «دودوما»).منابع : آمنه ابوحجر، موسوعة‌المدن‌الاسلامیة، عَمّان 2003؛ رحیم امینی، تانزانیا، تهران: وزارت امور خارجه، دفتر مطالعات سیاسی و بین‌المللی، تهران 1382ش؛ تانزانیا، تهران: مؤسسه مطالعات و پژوهشهای بازرگانی، تهران 1364ش؛ مسعود خوند، الموسوعة التاریخیة‌الجغرافیة، بیروت 1994ـ2004؛ صلاح عبدالجابر عیسی، «جمهوریة تنزانیا»، در الموسوعة‌الجغرافیة للعالم الاسلامی، ج 10، ریاض: جامعة‌الامام محمدبن سعودالاسلامیة، 1419/1999؛ امیربهرام عرب‌احمدی، تانزانیا : سرزمین همیشه سبز، تهران 1384ش؛ همو، شیعیان تانزانیا: دیروز و امروز، تهران 1379ش؛ عبدالحکیم عفیفی، موسوعة 0001 مدینة اسلامیة، بیروت 1421/2000؛ غلامرضا گلی زواره، سرزمین اسلام : شناخت کشورهای اسلامی و نواحی مسلمان‌نشین جهان، قم 1377ش؛ الموسوعة‌العربیة، دمشق: هیئة الموسوعة العربیة، 1998ـ، ذیل «دارالسلام» (از محمد صافیتا)؛ الموسوعة‌العربیة‌العالمیة، ریاض : مؤسسة اعمال‌الموسوعة للنشر والتوزیع، 1419/1999؛Demographic year book 2003, NewYork: United Nations, Department of Economic and Social Affairs, 2006; EI2, s.v. "Dar-es-salaam" (by G.S.P. Freeman-Grenville).