خورش ← غذا

خورش ← غذاNNNNخورشاه‌بن قباد حسینی، مورخ ایرانی سده دهم و مؤلف تاریخ ایلچی نظام‌شاه. او در عراق عجم به دنیا آمد، اما از چگونگی مهاجرتش به هند اطلاعی در دست نیست. شاید خویشاوندی او با شاه‌طاهر دکنی* (داعی اسماعیلی در قرن دهم) سبب این مهاجرت بوده باشد (← طباطبا، ص290؛ صفا، ج 5، بخش 3، ص 1654). خورشاه در دکن به دربار برهان نظام‌شاه احمدنگری*، فرمانروای احمدنگر، راه‌یافت و از مریدان شاه‌طاهر شد. احتمالا خورشاه مانند شاه‌طاهر و نظام‌شاه از اسماعیلیان بوده است (← همانجاها). به گفته خورشاه (ص 153)، برهان نظام شاه او را به عنوان سفیر به دربار شاه‌طهماسب صفوی فرستاد و از این زمان به بعد به ایلچیِ نظام‌شاه مشهور شد (صفا، ج 5، بخش 3، ص 1655). خورشاه در رجب 952 به ری رسید و از آنجا برای دیدار شاه به فیروزکوه و سپس به امر شاه به قزوین رفت. پس از یک ماه، شاه او را پذیرفت و خورشاه پس از تقدیم هدایای برهان نظام‌شاه، یک‌سال و نیم در ایران ماند و به سلک ملازمان شاه‌طهماسب درآمد و در سفرها و لشکرکشیهای او، از جمله به گرجستان و شروان، همراه اردوی شاهی بود (خورشاه‌بن قباد حسینی، ص 153ـ160). خورشاه در 954 مکتوبی از طرف شاه‌طهماسب برای شاه‌طاهر برد (طباطبا، همانجا). وی تا 971 در ایران بود و مشاهداتش از ایران و دربار را به رشته تحریر درآورد و پس از بازگشت به هند، به دربار قطب‌شاهیان در گُلْکَنده رفت و کتابش را با عنوان تاریخ ایلچی نظام‌شاه* به نام ابراهیم قطب‌شاه کرد. وی در 25 ذیقعده 972 درگذشت (ریو ، همانجا؛ صفا، ج 1، ص 107ـ108).منابع : خورشاه‌بن قباد حسینی، تاریخ ایلچی نظام‌شاه: تاریخ صفویه از آغاز تا سال 972 هجری قمری، چاپ محمدرضا نصیری ]و[ کوئیچی هانه‌دا، تهران 1379ش؛ ذبیح‌اللّه صفا، تاریخ ادبیات در ایران، تهران 1363ـ1370ش؛ علی‌بن‌عزیزاللّه طباطبا، برهان مآثر، دهلی 1355/1936؛Charles Rieu, Catalogue of the Persian manuscripts in the British Museum, London 1966.