خواهرزاده محمدبن محمود ← کردریمحمد

خواهرزاده، محمدبن محمود ← کردری،محمدNNNNخوب‌اللّه اله‌آبادی، محمدیحیی، معروف به شاه‌خوب‌اللّه، دانشمند و صوفی هندی قرن دوازدهم. در 1080 در سیدپور از بخشهای غازی‌پور به دنیا آمد. در نوجوانی پس از درگذشت پدرش، محمدامین، به اله‌آباد (واقع در استان اوتارپرادش در شمال هند؛ ← د. اردو، ذیل «اله‌آباد») رفت و نزد عمویش، شیخ محمدافضل اله‌آبادی، از شیوخ طریقت نقشبندیه که بیش از پنجاه اثر در تصوف و علوم دیگر به وی منسوب است (← رحمان‌علی، ص 181ـ182)، به تحصیل علوم و معارف دینی مشغول شد و پس از طی مدارج سلوک به حلقه ارادت شیخ‌افضل درآمد و تا 32 سال تحت تعلیم و تربیت وی قرار گرفت. خوب‌اللّه ضمن آشنایی کامل با قرآن، حدیث و علم تصوف، از علوم دیگر نیز بهره‌مند شد و شهرت فراوان یافت (آزادبلگرامی، دفتر2، ص 212؛ رحمان‌علی، ص 59؛ اخترمهدی، ص 123). گفته شده که وی حنفی مذهب بوده است (منزوی، ج 3، ص 1809).شاه خوب‌اللّه همچنین داماد و خلیفه شیخ‌افضل بود و پس از وفات شیخ مدت بیست سال به ارشاد مریدان و شاگردان پرداخت (اخترمهدی، ص 124؛ بیل ، ص 218). برخی از شاگردان خوب‌اللّه عبارت‌اند از: شاه‌عبدالعزیز بسمل گورکهپوری و فرزندانش محمدطاهر، محمدفاخر (معروف به زایر) و محمدناصر افضلی. بعد از مرگ خوب‌اللّه، محمدناصر، که صاحب آثاری چون جواهر نفیسه، اذکار عشره و دیوان شعر است، جانشین پدر شد و ارشاد مریدان را به عهده گرفت (آزاد بلگرامی، دفتر2، ص 219ـ220؛ اخترمهدی، ص 154، 157؛ برای اطلاع از آثار محمدطاهر و محمدفاخر ← آقابزرگ طهرانی، ج 9، قسم 2، ص400؛ منزوی، ج 3، ص 2108ـ 2109؛ اخترمهدی، ص 136ـ137، 147ـ148).خوب‌اللّه در 1144 درگذشت و در کنار قبر شیخ‌افضل به‌خاک سپرده شد (بیل، همانجا؛ اخترمهدی، ص 124).آثار بسیاری به عربی و فارسی در تصوف، فقه، کلام و موضوعات دیگر به شاه خوب‌اللّه منسوب است از جمله : مکتوبات در چهار مجلد در پاسخ به پرسشهای اهل علم و مشایخ در اظهار حقیقت تصوف که تنها جلد اول و سوم آن به جا مانده است (آزادبلگرامی، دفتر2، ص 212؛ اخترمهدی، ص 127)؛ وفیات الاعلام که به دو نام دیگر نیز معروف است و به شیوه نفحات‌الانس جامی نوشته شده‌است (← اختر مهدی، همانجا)؛ الکلمات‌المؤتلفة فی المقاصدالمختلفة؛ الکلام‌المفید فیما یتعلق بالشیخ والمرید؛ البضاعة‌المزجات؛ خلاصة‌الاعمال؛ دیوان و بسیاری آثار دیگر (← منزوی، ج 3، ص 1809، 2108؛ رحمان‌علی، همانجا؛ اخترمهدی، ص 132ـ133).منابع : میرغلامعلی‌بن نوح آزاد بلگرامی، مآثرالکرام، دفتر1، آگره 1328/1910، دفتر2، حیدرآباد، دکن 1331/1913؛ آقابزرگ طهرانی؛ اخترمهدی، شاه محمداجمل اله‌آبادی و ادب فارسی، دهلی‌نو ?]1371ش[؛ اردو دائره معارف اسلامیه، لاهور 1384ـ1410/ 1964ـ1989، ذیل «اله‌آباد» (از نورالحسن)؛ رحمان‌علی، تذکره علمای هند، لکهنو 1914؛ احمد منزوی، فهرست مشترک نسخه‌های خطی فارسی پاکستان، اسلام‌آباد 1362ـ1370ش؛Thomas William Beale, An Oriental biographical dictionary, Delhi 1971.