چَت(چَهْت)، ویرانه‌های‌شهری‌قدیمی‌در ایالت‌پنجاب هند. این‌شهر در کرانه رود گگر (گهگر) و 22 کیلومتری‌انباله‌و هفت‌کیلومتری‌بَنور *در پنجاب‌شرقی‌هند قرار داشت( (فرهنگ‌جغرافیایی‌ایالتهای‌پنجاب)، ص252). چت‌سابقاً شهری‌آباد و پررونق‌بود و ساکنان‌آن‌را افغانها و راجپوتها تشکیل‌می‌دادند (رجوع کنید به د.اسلام، چاپ‌دوم، ذیل‌مادّه).در 578 شهاب‌الدین‌غوری، جاگیر *انباله‌و مناطق‌تابع‌آن‌را به‌قاضی‌تقی‌متقی‌بخشید. این‌جاگیر، تا اواخر حکومت‌لودیان*در دست‌آنان‌بود ((فرهنگ‌جغرافیایی‌ایالتهای‌پنجاب)، همانجا). در دوران‌سیدیها (817 ـ 855) و لودیان، چت‌دارای‌مسجدجامع‌بزرگ‌و گورستان‌گسترده‌ای‌بود و از شهرهای‌مهم‌به‌شمار می‌آمد. این‌شهر، حاکم‌نشین‌سادات‌باره، موسوم‌به«چت‌بنوری» یا «چات‌رودی»، بود و از میان‌ایشان‌سیدابوالفضل‌واسطی، نخستین‌فردی‌بود که‌در این‌شهر سکونت‌گزید (علاّ می، ترجمه انگلیسی، ج1، تعلیقات‌بلوخمان، ص428ـ 431).در اوایل‌دوره بابریان، چت‌یکی‌از پادگانهای‌ارتشی‌با 650 سواره‌نظام‌و 1110 پیاده نظام‌بود ( د. اسلام، همانجا).در دوران‌سلطنت‌جلال‌الدین‌محمد اکبر(حک: 963ـ 1014)، چت‌یکی‌از 32 محال‌سرکار سرهند استان‌دهلی‌بود (علاّ می، ج2، ص29). در دوران‌شاهزادگی‌شاه‌جهان‌این‌مناطق‌جزو جاگیر شاه‌جهان‌به‌شمار می‌آمد (کنبو، ج1، ص519).در 1121/1709، سیکها *به‌پنجاب‌شرقی، به‌ویژه‌شهرهای‌انباله، کپوری‌و چَت، حمله‌کردند و مساجد و منازل‌مسلمانان‌را به‌آتش‌کشیدند و اموالشان‌را غارت‌کردند و فقط‌شمار اندکی‌از دم‌تیغ‌رهایی‌یافتند. چت‌از آن‌زمان‌به‌بعد هرگز رونق‌گذشته‌اش‌را بازنیافت(اسرار صمدی، ص63ـ64؛ خافی‌خان‌نظام‌الملکی، ج2، ص652ـ654). در 1177/1763، چت‌و بنور به‌تصرف‌آلاسینگ، مهاراجای‌پتیاله‌در استان‌شرقی‌پنجاب، درآمد و تا 1335 ش/ 1956 تحت‌تسلط‌جانشینان‌آنها بود ( (فرهنگ‌جغرافیایی‌ایالتهای‌پنجاب)، ص227، 232).منابع: اسرار صمدی، چاپ‌محمد شجاع‌الدین‌و محمدبشیر حسین، لاهور: اداره تحقیقات‌پاکستان، 1965؛ محمدهاشم‌خافی‌خان‌نظام‌الملکی، منتخب‌اللباب، ج2، چاپ کبیرالدین‌احمد، کلکته1874؛ ابوالفضل‌بن‌مبارک‌علاّ می، آئین‌اکبری، چاپ‌سنگی‌لکهنو 1892ـ1893؛ محمد صالح‌کنبو، عمل‌صالح، الموسوم‌به‌شاه‌جهان‌نامه، ترتیب‌و تحشیه غلام‌یزدانی، چاپ‌وحید قریشی، لاهور 1967ـ1972؛Abu'l-Fadl B. Mububarak ـ Allami, The A(n-( Akbar(, vol.1, tr. H. Blochmann, vol. 2-3, tr. H. S. Jarrett, corrected and further annoteted by Jadu Nath Sarkar, Calcutta 1993; EI 2 , s.v. "Čhat" (by A. S. Bazmee Ansari); Punjab states gazetteers , vol. XVII . A., Lahore 1909, repr. in Extracts from the district & states gazetteers of the Pungab (India ), vol.4, Lahore: Research Society of Pakistan, 1979.
