چامِلی‌بِل، فاروق نافذ، شاعر و نویسنده. وی در 1315/ 1898 در استانبول به دنیا آمد. پدرش مأمور دولت عثمانی بود. چاملی‌بل پس از گذراندن دوره‌های ابتدایی و متوسطه، به دانشکده طب استانبول رفت، اما در سال چهارم ترک تحصیل کرد. وی از 1336/1918 با روزنامه ایلری (پیش، آینده) به همکاری پرداخت و چهار سال بعد، به نمایندگی این روزنامه به آنکارا، که تحت حاکمیت کمالیستها بود، رفت و از 1301 تا 1303 ش/ 1922ـ1924 ادبیات تدریس کرد. او تا 1311 ش/ 1932 در آنکارا و از آن به بعد تا 1325 ش/ 1946 در استانبول به تدریس ادبیات در مدارس متوسطه و تربیت معلم و کالج امریکایی ادامه داد. در 1325 ش / 1946 نماینده حزب دموکرات *در مجلس شد و کرسی خود را تا کودتای خرداد 1339/ مه 1960حفظ کرد و در همان زمان، به اتفاق دیگر نمایندگان حزب دموکرات، در یاصی‌آدا زندانی و پس از پانزده ماه، محاکمه و تبرئه گردید. بعد از آن از سیاست کناره گرفت و خانه‌نشین شد. وی در آبان 1352/ نوامبر 1973 بر اثر حمله قلبی درگذشت ( ( دایره المعارف جمهوریت )، ج 3، ص 322؛ قورداقول/ کورداکول، ص 115ـ116؛ د. ا. د. ترک، ذیل مادّه).چاملی‌بل از نوجوانی به سرودن شعر پرداخت. نخستین کتاب شعر او، شرقین سلطانلری (سلاطین شرق)، در 1336/ 1918 چاپ شد که مجموعه‌ای از سروده‌های چاپ شده‌اش در مطبوعات بود. اشعار چاملی‌بل به سه دوره تقسیم می‌شود: 1) اشعار متأثر از ادبیات دیوانی، ادبیات ثروتِفنون *و فجرِآتی*. 2) شعرهای «مملکت» (کشور، ولایت)، تحت تأثیر ادبیات ملی. 3) اشعار متفکرانه و فلسفی دوره کمال ( ( دایره المعارف ادیبان دنیای ترک )، ذیل مادّه). به نظر بیرول امیل (ص 244)، اشعار چاملی‌بل بازگوکننده مناسبات ادبیات و زندگی، و جامعه و فرهنگ است. بیرول امیل آثار وی را به دو دوره تقسیم کرده است: از 1292 ش تا 1301 ش/ 1913ـ1922 و از 1301 تا 1339 ش/ 1922ـ 1960 (رجوع کنید به ص 244ـ 245).شعرهای دوره نخست شاعری چاملی‌بل، که در دو کتاب شرقین سلطانلری و گونولدن گونوله (از دل به دل، 1919) انتشار یافته، به وزن عروضی سروده شده‌اند (موتلوآی، ص 156) و موضوع بیشتر آنها عشق و اضطرابهای فردی است و در آنها مصائب جنگ جهانی اول انعکاس چندانی نیافته است ( د. ا. د. ترک ، همانجا)، لیکن با تشکیل گروه پنج هجاییها یا پنج شاعر هجایی‌گو (رجوع کنید به قاراطاش، ص68ـ69؛ (دایره المعارف زبان و ادبیات ترکی)، ج 1، ص 404ـ406) ــ که متأثر از جریانهای ادبیات ملی و زبان‌نو مورد حمایت و تشویق پان‌ترکیستهایی چون ضیاء گوکالپ *و عمر سیف‌الدین بود ــ در اوایل جنگ جهانی اول، چاملی‌بل به‌تدریج از وزن عروضی به وزن هجایی (رجوع کنید به قاراطاش، ص 198ـ199؛ ( دایره المعارف زبان و ادبیات ترکی )، ج 4، ص 194ـ202) و از موضوعات شخصی به مسائل اجتماعی گرایش یافت و این گرایش در دوره جنگ استقلال (1337ـ1340/ 1919ـ 1922) و نخستین سالهای دوران جمهوری، به‌ویژه با آشنایی مستقیم او با جامعه آناطولی از 1301 ش/ 1922 به بعد، عمق و تشخص بیشتری یافت (بانارلی، ج 2، ص 1218ـ1219) و بدین ترتیب، وی در زمره پیشگامان ادبیات ملی به شمار آمد (امیل، ص 247). یکی از شاخص‌ترین سروده‌های وی در این دوره، شعر «هنر» است که نوعی بیانیه «ادبیات مملکت» به شمار می‌رود (بانارلی، ج 2، ص 1218؛ د. ا. د. ترک ، همانجا).چاملی‌بل با استفاده از امکانات وزن عروضی به سروده‌های هجایی خود آهنگ دل‌نشین‌تری بخشید و وزنی پدید آورد که مقدمه پیدایش عروض ویژه ترکی گردید. او را یگانه نماینده این عروض شناخته‌اند (رجوع کنید به بانارلی، ج 2، ص 1217؛ امیل، ص250ـ 252؛ (دایره المعارف زبان و ادبیات ترکی )، ج 2، ص 116). در عین حال، روی‌آوردن وی به سرودن اشعار جایی، به معنای روی‌گردانی همیشگی وی از وزن عروضی نبود (آق‌یوز، ص 843؛ ( دایره المعارف ادیبان دنیای ترک )، همانجا).چاملی‌بل گزیده‌ای از اشعار فکاهی و طنز خود را در کتاب ( نرم و درشت ) (استانبول 1938) انتشار داد((دایره المعارف زبان و ادبیات ترکی)،ج 2، ص 115ـ116؛ د. ا. د. ترک، همانجا). چند نمایشنامه منظوم او نیز، که غالباً به پیروی از ایدئولوژی حاکم سروده شده‌اند، جنبه تبلیغی داشتند. معروف‌ترین آنها جانور نام دارد که منتشر و اجرا شده است (بانارلی، ج 2،ص 1219؛( دایره المعارف ادیبان دنیای ترک )، همانجا). جز آن،(گزیده تمثیلات مدرسه) (گزیده نمایشنامه برای مدرسه؛ استانبول 1928)، رمانی به نام ( باران ستاره ) (استانبول 1936)، ( احوال و آثار توفیق فکرت ) (استانبول 1937) و نیز گزیده‌های اشعار، مقالات، مصاحبه‌ها و خاطرات وی به صورت کتاب یا در مطبوعات منتشر شده است (بانارلی، همانجا؛ ( دایره المعارف ادیبان دنیای ترک )، ج 3، ص 22ـ23). زینب کرمان نیز سیزده نامه او به سلیمان نظیف (نویسنده و شاعر) را، که در سالهای 1302ـ 1305 ش/ 1923ـ1926 نوشته شده‌اند و اهمیت ادبی و تاریخی دارند، منتشر کرده است (رجوع کنید به ص 473ـ 488).منابع:Kenan Akyuz, Bat ((tesirinde: Turk şiiri antolojisi (1860-1923), Istanbul 1985; Nihad Sâmi Banarli, Resimli Turk edebiyât( târihi , Istanbul 1971-1979; Cumhuriyet ansiklopedisi: 1923-2000 , ed. Hasan Ersel et al ., Istanbul: Yapi Kredi Yayinlari, 2003; Birol Emil, Turk Kultur ve edebiyat ((ndan , Ankara 1997; Turan Karataş, Edebiyat terimleri sozluyu, Ankara 2004; Zeynep Kerman, Yeni Turk edebiyat incelemeleri , Ankara 1998; Şukran Kurdakul, Şairler ve yazarlar sozlugu, Istanbul 1971; Rauf Mutluay, 100 soruda çagdaş Tuk edebiyat(, Istanbul 1973; Turk dili ve edebiyat ((ansiklopedisi, Istanbul: Dergâh Yayinlari, 1976-1998; Turk dunyas( edebiyatç(lar( ansiklopedisi, Ankara: Ataturk Kultur Merkezi, 2002- , s.v. "Çamlibel, Faruk Nafiz" (by B. Altuniş-Gursoy); TDVIA s.v. "Çamlibel, Faruk Nafiz" (by Halil Hadi Bulut).
