جَنَّت‌شهر ، شهری در بخش مرکزی شهرستان داراب در استان فارس. این شهر در دهستان قریه‌الخیر، از نواحی قدیمی فارس، در هجده کیلومتری جنوب‌شرقی شهر داراب، در ارتفاع 150 ، 1 متری و در کوهپایه قرار دارد. کوههای مروارید در یک کیلومتری شمال، ته سرن در یک کیلومتری جنوب (هر دو از رشته‌کوه زاگرس جنوبی)، دره خرچنگ در دو کیلومتری و غار آب در شش کیلومتری شمال آن واقع‌اند ( فرهنگ جغرافیائی آبادیها ، ج 113، ص 34؛ جعفری، ج 1، ص510). چند مزرعه موقت به آن وابسته است، از جمله ابراهیم‌آباد در سه کیلومتری شمال‌غربی و اسلام‌آباد در دو کیلومتری جنوب‌شرقی آن. آب مصرفی شهر از چشمه و چاه تأمین می‌شود. اهالی علاوه بر کشت محصولاتی مانند گندم، جو، بنشن و پنبه، به باغداری نیز اشتغال دارند. فراورده‌های باغی آنجا پرتقال، لیمو، نارنگی، انگور، انار و خرماست. فرش‌بافی، با طرح کاشان، نیز در آنجا رواج دارد ( فرهنگ جغرافیائی آبادیها ، همانجا).فاصله جنّت‌شهر با شیراز از شمال‌غربی حدود 278 کیلومتر است. این شهر در مسیر شهرهای داراب ـ حاجی‌آباد (مرکز شهرستان حاجی‌آباد در شمال استان هرمزگان) قرار دارد و با آبادی ده خیر سفلا، در فاصله حدود چهار کیلومتری مغرب، نیز در ارتباط است.جنّت‌شهر پیش از 1372 ش، ده‌خیر نام داشت و در 3 اسفند 1372، به موجب مصوبه هیئت وزیران آبادی ده‌خیر به شهر بدل شد و جنّت‌شهر نام گرفت (ایران. قوانین و احکام، ص 722). در سرشماری عمومی 1375 ش، جمعیت آن 812 ، 9 تن ذکر شده است (مرکز آمار ایران، 1376 ش، ص هشتاد). بیشتر اهالی آن شیعه دوازده امامی‌اند و به فارسی سخن می‌گویند. همچنین عده‌ای از اهل تسنن، که به بلوچی گفتگو می‌کنند، در آنجا به‌سر می‌برند ( فرهنگ جغرافیائی آبادیها ، همانجا).پیشینه. ناحیه‌ای که جنّت‌شهر در آن واقع شده، کمابیش منطبق بر کوره دارابگرد * است. اصطخری (ص 132) در سده چهارم، در ذکر مسافت شیراز ـ جزومِ کرمان [جزوم: رموم/ زموم = زم (برای اطلاع بیشتررجوع کنید به اصطخری، ص96ـ97؛ ترجمه فارسی، ص 96؛ یاقوت حموی، ذیل «رَمٌّ») ] از رَمّ مهدی، میان دارابگرد و رستاق‌الرستاق * ، در فاصله پنج فرسخی از هریک، نام برده که تقریباً مطابق با جنّت‌شهر کنونی است. به نوشته شوارتس، محقق معاصر آلمانی، باتوجه به جزء اول رمّ مهدی، به نظر می‌رسد که آبادی کردنشین بوده است (ج 2، ص 109). ویرانه‌های شهر جنّت قدیمی نزدیک جنّت‌شهر است (مصطفوی، ص 422؛ برای آگاهی از شهر جنّت قدیمی رجوع کنید به داراب *). ابن‌بلخی (ص 131، 159) در قرن ششم قلعه‌ای به نام رُنْبه در نزدیکی تنگی به همین نام را معرفی کرده است، مکان قلعه مزبور مطابق با اطراف جنّت‌شهر است (نیز رجوع کنید به آزما، ص 140؛ نحوی، ص 21). این قلعه دست کم تا سده نهم از قلاع مهم فارس شمرده می‌شد. به گفته ابن‌بلخی، حاکم دارابگرد کسی بود که این قلعه را در اختیار بگیرد. حافظ ابرو (متوفی 833) نیز از تنگ رنبه در کوره دارابجرد/ دارابگرد نام برده است (ج 2، ص 117).در سده سیزدهم، خورموجی (ص 489ـ490) از ده خیر یاد کرده و در اواخر سده سیزدهم، فسائی (ج 2، ص 1317، 1628) قلعه رنبه را در چهار فرسخی و ده خیر را در سه فرسخی مشرق شهر داراب، در بلوکی به همین نام، ضبط کرده است. در 1329/1911 گوستاو دومورنیی (ص100ـ103)، آبادی ده خیر علیا را در بلوک دارابگرد جزو ولایت خمسه ذکر کرده است. در 1323 ش، این آبادی مرکز دهستان قریه‌الخیر بود و 917 ، 2 تن جمعیت داشت. در حدود 1330 ش نیز قصبه ده‌خیر علیا همین دهستان بود، ساکنان آن کشاورز بودند و از صنایع‌دستی، قالی‌بافی در آنجا رواج داشت (ایران. وزارت کشور. معاونت سیاسی. دفتر تقسیمات کشوری، ج 2، ص 291؛ رزم‌آرا، ج 7، ص 107). امروزه طوایفی از ایل خمسه * در پیرامون این شهرِ رو به رشد، ییلاق و قشلاق می‌کنند(رجوع کنید به مرکز آمار ایران1378 ش، ص 108).منابع: حسین آزما، شهر من داراب،[شیراز]1370 ش؛ ابن‌بلخی؛ اصطخری؛ همان، ترجمه فارسی؛ اطلس گیتاشناسی استانهای ایران ، تهران: گیتاشناسی، 1383 ش؛ ایران. قوانین و احکام، مجموعه قوانین سال 1372 ، تهران: روزنامه رسمی کشور، 1373 ش؛ ایران. وزارت کشور. معاونت سیاسی. دفتر تقسیمات کشوری، نشریه عناصر و واحدهای تقسیمات کشوری[ تا پایان آبان 1384]، تهران 1384 ش؛ عباس جعفری، گیتاشناسی ایران، تهران 1368ـ1379 ش؛ عبداللّه‌بن لطف‌اللّه حافظ ابرو، جغرافیای حافظ ابرو ، چاپ صادق سجادی، تهران 1375 ش ـ ؛ محمدجعفربن محمدعلی خورموجی، نزهت‌الاخبار: تاریخ و جغرافیای فارس ، چاپ سیدعلی آل‌داود، تهران 1380 ش؛ گوستاو دومورنیی، عشایر فارس: اصلاحات اداری ، ترجمه جلال‌الدین رفیع‌فر، تهران 1375 ش؛ رزم‌آرا؛ فرهنگ جغرافیائی آبادیهای کشور جمهوری اسلامی ایران ، ج 13: داراب ، تهران: اداره جغرافیائی ارتش، 1367 ش؛ حسن‌بن حسن فسائی، فارسنامه ناصری ، چاپ منصور رستگار فسائی، تهران 1367 ش؛ مرکز آمار ایران، سرشماری اجتماعی ـ اقتصادی عشایر کوچنده 1377: جمعیت عشایری دهستانها، کل کشور ، تهران 1378 ش؛ همو، سرشماری عمومی نفوس و مسکن 1375: نتایج تفصیلی کل کشور ، تهران 1376 ش؛ محمدتقی مصطفوی، اقلیم پارس ، تهران 1343 ش؛ سیف‌اللّه نحوی، سیمای داراب ، [قم] 1373 ش؛ یاقوت حموی؛Paul Schwarz, Iran im Mittelalter nach den arabischen Geographen , Leipzig 1896-1935.
