بَلاطُنُس ، نام قدیمی قلعه‌ای در سوریه که امروزه ویرانة آن به قَلعَة‌المُهَیلَبَه مشهور است. این قلعه که بر فراز یکی از اولین برآمدگیهای جَبَل اَنصاریَّه بنا شده بود، به قلعة صَهیون، در دشت لاذقیَّة، مشرف بوده و راه اورونتس ] نهرالعاصی [ به‌جَبَله را، که به‌تعبیر دمشقی (ص354) بندر آن به حساب می‌آمده، محافظت می‌کرده است.به نوشتة منابع عربی، ظاهراً عشیرة بَنوالاَحمَر بنای‌این قلعه را آغاز کرده بود، و سپس رومیان شرقی‌ـ در زمان تصرف آن‌ـ تکمیلش کردند. رومیان، در عهد باسیل‌دوم ، منطقة ساحلی را، که خود در آن سکونت داشتند، محافظت می‌کردند. بعدها مسلمانان بلاطنس را مجدداًتصرف کردند، ولی پس از جنگ صلیبی اول به دست راجر فاتح انطاکیه افتاد، و او نیز لُردِساون را تیولدار آنجا کرد. این‌قلعه از 512 تا 584 در دست فرانکها باقی ماند. در 584 صلاح‌الدّین ایّوبی آن را تصرّف کرد و در دورة ایّوبیان‌موقتاً به حَلَب، که تحت اقتدار الملک الظّاهر بود، منضم شد. پس از حملة مغول، که تلاشهای استقلال‌طلبانة یکی‌از خاندانهای محلی را تشدید کرده بود، این قلعه در 667به بَیبَرس، سلطان مملوک ترک از ممالیک بَحری، تسلیم‌و در عصر ممالیک، یکی از کرسیهای نواحی ششگانة نیابت طرابلُس شد.معلوم نیست که بلاطنس در چه زمانی ویران شده و از چه تاریخی نام آن (مأخوذ از کلمة لاتینی Platanus = پلاتَنوس) به‌نام فعلی قلعة المُهَیلبه، که مدت مدیدی مانع شناخت هویت تاریخی آن شده بود، تبدیل گردیده است.منابع: ] محمدبن ابی‌طالب دمشقی، نخبة الدهر فی عجائب‌البر و البحر ، ترجمة حمید طبیبیان، تهران 1357ش [ ؛ یاقوت‌حموی، معجم البلدان ، چاپ فردیناند ووستنفلد، لایپزیگ 1866ـ1873؛M. van Berchem and E. Fatio, Voyage en Syrie , Cairo 1914-1915, 283-288; Cl. Cahen, La Syrie du Nord , Paris 1940, index; R. Dussaud, Topographie historique de la Syrie , Paris 1927, 150; M. Gaudefroy-Demombynes, La syrie ب l'إpoque des Mamelouks , Paris 1923, 113, 226; M. Hartmann, “Das Liwa el-Ladkije", ZDPV , x v, 180; G. Le Strange, Palestine under the Moslems , London 1890, 416; J. Weulersse, Le pays des Alaouites , Tours 1940, index.
