بَطائحی، ابوعبدالله محمدبن فاتِک، ملقب به مأمون، وزیر فاطمیان. از خانوادة گمنامی برخاست. پدرش «جاسوس» مصریان در عراق بود. بطائحی با حمایت افضل، وزیر معروف فاطمی، بهقدرت رسید، سپس به ماجرای قتل این وزیر کشیده شد (515) و سرانجام نخستین وزیر الا´مر (حک: 495 در قاهره 524) و جانشین افضل گردید.بطائحی سرپرست ایجاد رصدخانهای شد که بانی آن افضل بود. ابوجعفر یوسفبن حَسدای اندلسی، دوست ابنباجة فیلسوف، و تنی چند از دانشمندان داخل و خارج مصر، تا 519، با او همکاری داشتند. در این سال، خلیفه نسبت به بطائحی بدگمان شد و او را از کار برکنار کرد. یکی از اتهامات عمدة او این بود که میگفتند نام خود (المأمونی) را بر رصدخانه نهاده است و هوای خلافت در سر دارد. چون بطائحی گرفتار و زندانی شد، خلیفه از ادامة آن کار سرباز زد و هیچکس نیز جرأت نیافت دربارة آن سخن گوید، تا اینکه به فرمان خلیفه آن را ویران کردند و مواد و مصالحش را به انبارهای حکومتی بردند و کارگران و متخصصان گریختند. در میان این متخصصان، علاوه بر ابوجعفر یوسفبن حسدای، ابنابیالعیش طرابلسی، قاضی و مهندس، ابوالنجاءبن سِند اسکندرانی ساعاتی (= ساعتساز) و ابومحمد عبدالکریم صقلی مهندس هم بودند. به فرمان خلیفه بطائحی را به دار آویختند. به گفتة ابنخلکان (ج2، ص426) در خانة بزرگ او در قاهره تا سی سال پس از او کسانی ساکن بودند و این خانه در زمان حیات او به مدرسهای حنفی تبدیل شده بود.منابع: ابناثیر، الکامل فی التاریخ ، چاپ تورنبرگ، لیدن1851ـ1876؛ ابنقلانسی، ذیل تاریخ دمشق ؛ احمدبن علی مقریزی، الخطط ، چاپ بولاق؛Ibn Khallika n, Kita b Wafaya t al-A ـ ya n , tr. by MacGuckin de Slane, Paris 1842-1871.
