بسطامی، علیبن طیفور ، مورخ و ادیب دربار سلطان عبدالله قطب شاه (1035ـ1083) و جانشین او سلطان ابوالحسن (1083ـ1098). در جوانی از بسطام به دکن مهاجرت کرد و در آنجاتحت تأثیر روحانی شیعی، شیخ ملک محمد انصاری، قرار گرفت. تا هنگام سقوط سلسلة قطب شاهیه * در 1098 ساکن گُلکُندَه بود، سپس به ایران بازگشت. بسطامی چهار کتاب عربی را به فارسی ترجمه و دو کتاب فارسی تألیف کرده است. چهار ترجمة او عبارتاند از: عیون اخبارالرضا از ابنبابویه ( ] به نام [ تحفة ملکی ، خاتمه1058، نسخة خطی، فارسی1412، کتابخانة آصفیه، حیدرآباد)؛ مکارم الاخلاق طبرسی (خاتمه 1065)؛ گزیدههایی از نوشتههای خواجه عبدالله انصاری ( انوارالتحقیق ، نسخة خطی، 289، کتابخانة سالار جنگ، حیدرآباد) و تحفة الغرائب مشتمل بر احادیث نبوی و کلمات قصار مشایخ و فضلا. آثار فارسی او عبارتاند از: تحفة قطبشاهی ، مجموعهای از کلمات قصار به سبک مرآت الامرا و دیگری حدائقالسلاطین فیکلامالخواقین (تألیف 1092 به فرمان سلطان ابوالحسن قطب شاه)، که تذکرهای شامل ترجمة احوال شاعران و نیز اطلاعات تاریخی نظیر مکاتبات میان فرمانروایان ایران و هند است (گ 151). اثر اخیر به سه حدیقه و چند طبقه تقسیم شده است. دو حدیقة اول دربارة سلسلههای ایرانی پیش از اسلام و چند پادشاه مسلمان آسیای مرکزی و هند است، و در سومین حدیقه به اشعار وزرای برجسته، امرا و سایر دیوانیان پرداخته است (گ 120ـ200).منابع : علیبن طیفور بسطامی، تحفةالغرائب ، نسخة خطی کتابخانة سالار جنگ، حیدرآباد، ش608، گ16؛ همو، حدائق السلاطین فی کلام الخواقین ، نسخة خطی کتابخانة سالار جنگ، حیدرآباد، ش213، گ201پ؛T. N. Devare, A short history of Persian literature , Poona 1960, 346; D.N.Marshall, Mughals in India: a bibliographic survey , vol. I: manuscripts, Bombay 1967, 58-59; Jan Rypka, et al., Iranische Literaturgeschichte , Leipzig 1959, 427; H. K. Sherwani, History of the Qutb Shahi dynasty , New Delhi 1974, 603, 687; C. A. Storey, Persian literature: a bio- bibliographical survey , vol. I. London 1927, 177, 209.
