بُستی، ابوالفتح ،علی‌بن محمّد از شاعران و منشیان معروف قرن چهارم. در بُست * متولّد شد. همانجا حدیث و فقه و ادب آموخت. شاگرد ابن‌حِبّان محدّث بود و محدّثی دیگر به‌نام خطّابی (متوفی 388) با او دوستی داشت. پیرو مذهب شافعی بود و در جوانی کاتب بایْتوز، امیر بست گردید و چون در 367 شهر به‌دست سبکتگین افتاد شاعر نیز به‌امیر فاتح پیوست ( د. اسلام ، ذیل «بستی»؛ سزگین، ج2، جزء4، ص254). بستی قبلاً نیز از نویسندگان دولت سامانی بود و بعدها در دستگاه یمین‌الدوله محمود نیز خدمت کرد و در 400 یا 401، در شهر اوزجند، در حالی که مورد بی‌مهری محمود واقع شده بود، تبعیدی‌وار درگذشت ( د. اسلام ، ذیل «بستی»؛ زرکلی، ج4، ص326). ثعالبی در یتیمة‌الدّهر او را بسیار ستوده و در تجنیس، صاحب طریقة مخصوص دانسته است (ج4، ص345). در مقام ادبی او این بس که صاحب خزانة‌الخیال وی را همطراز ابواسحاق صابی شمرده و معتقد است که هر کس خواهد که بر گنجینه‌های جناس راه یابد، ناگزیر باید در رسائل ابواسحاق صابی و اشعار ابوالفتح بستی تتبّع کند (جزایری شیرازی، ص281). دیوان اشعار بستی در 1294، در بیروت به چاپ رسیده است ( د. اسلام ، چاپ دوم، ذیل «بستی»). معروفترین قصیدة او نونیه‌ای است به‌نام «عنوان‌الحِکَم» که جنبة تعلیمی دارد و در تعداد ابیات آن اختلاف است ( د. اسلام ، ذیل «بستی»؛ دمیری، ج1، ص172ـ173: 56 بیت؛ نامة دانشوران ناصری ، ج4، ص194ـ195 : 39 بیت؛ هاشمی، ج2، ص430ـ431 : 37 بیت). بدر جاجرمی * این قصیده را به زبان فارسی به نظم کشیده است (مدرّس تبریزی، ج1، ص263ـ264). بستی به فارسی نیز اشعاری دارد. ثعالبی در معرّفی بستی، به وصف ویژگی شعرش پرداخته و بعضی ابیات او را در حدّ اعجاب دانسته است (ج4، ص345ـ382). وی با بستی دوست بود و به‌ترغیب بستی کتاب اَحْسَنُ ما سَمِعْتُ را تألیف کرد ( د. اسلام ، ذیل «بستی»). مضمونهای شعری بستی عبارت است از : غزل و باده، ادبیات، طبیّات و فلسفه، نجوم ، مدح، اخوانیات، شکوی'، ذمّ و هجا، شَیب و کِبَر (جوانی و پیری)، امثال و نوادر و حکم (ثعالبی، همانجا). شرح احوال و معرفی آثار او را دکتر محمد مرسی‌الخولی تحت عنوان ابوالفتح البستی حیاته و شعره به چاپ رسانده است.منابع: عبدالملک‌بن محمد ثعالبی، یتیمة‌الدهر ، چاپ مفید محمد قمیحه، بیروت 1403/1983؛ محمد مؤمن‌بن محمد قاسم جزایری شیرازی، خزانة‌الخیال ، قم 1393؛ محمد مرسی الخولی، ابوالفتح البُستی، حیاته و شعره ، بیروت 1980؛ محمدبن موسی دمیری، حیاة‌الحیوان الکبری' ، قاهره 1383/1963؛ خیرالدین زرکلی، الاعلام ، بیروت 1986؛ فؤاد سزگین، تاریخ التراث العربی ، ج2، جزء4، نقله الی العربیة عرفه مصطفی، ریاض 1403/1983؛ محمدعلی مدرّس تبریزی، ریحانة الادب ، تهران 1369ش؛ نامة دانشوران ناصری ، قم ] تاریخ مقدمه 1338ش [ ؛ احمد هاشمی، جواهرالادب فی ادبیات و انشاء لغة العرب ، مصر 1384/1964؛EI 2 , s.v. "Al-Bust " (by J. W. Fدck).
