بَزْری ، عمربن محمد، فقیه، مفتی و مدرس شافعی قرن پنجم و ششم. در 471، در جزیرة ابنعمر (نزدیک موصل کنونی در عراق) متولد شد، و بههمین دلیل، جَزَری نیز خوانده شده است (او را ابنبزری نیز خواندهاند). از دوران کودکی، در زادگاهش نزد استادانی چون ابوالغنایم محمدبن فرج فارقی درس خواند (ابنخلکان، ج3، ص444)، سپس به بغداد رفت و توانست درس ابوحامد غزّالی را در مدرسة نظامیه، یعنی پیش از 488، درک کند. استادان دیگر او در این مدرسه ابوبکر شاشی، علیبن محمد طبری مشهور به کیاهراسی و احمد غزالی بودند (ابنخلکان، همانجا؛ سُبْکی، ج7، ص251ـ252؛ ابنقاضی شهبه، ج1، ص320؛ ذهبی، ج20، ص352؛ ابنعماد، ج4، ص189؛ اسنوی، ج1، ص125). بزری پس از تکمیل تحصیلات بهزادگاهش بازگشت و در آنجا بهتدریس و فتوا پرداخت و کسان بسیاری از وی درس آموختند (ابنخلکان، ج3، ص444ـ445؛ اسنوی، همانجا). او در 560 درگذشت (ابناثیر، ج9، ص480؛ یاقوت حموی، ج2، ص79).بزری حافظة نیرومند و دانش گستردهای داشت و از این حیث، در میان علمای شافعی کمنظیر بود و، بدون مراجعه به کتاب، به پرسشهای مختلف پاسخ میداد (اسنوی، همانجا؛ ابنخلکان، ج3، ص445؛ ذهبی، همانجا). علمای شافعی از عراق و خراسان و جاهای دیگر دربارة مشکلات فقهی خود از او استفتا میکردند و جواب میگرفتند (ابناثیر، همانجا). بزری گذشته از تدریس و فتوا، تألیفاتی نیز داشته است؛ از جمله کتاب الاسامی والعلل من کتابالمهذّب که شرح عبارات دشوار و مشکلات کتاب المهذّب ابواسحاق شیرازی و نامهای مذکور در آن است (ابنخلکان، همانجا؛ حاجی خلیفه، ج2، ستون 1913؛ بغدادی، ج1، ستون 784؛ زرکلی، ج5، ص60) و دیگری مجموعهای که شامل فتاوای خود اوست (سبکی، ج7، ص252؛ بغدادی، همانجا).منابع: ابناثیر، الکامل فیالتاریخ ، بیروت 1407/1987؛ ابنخلکان، وفیاتالاعیان ، چاپ احسان عباس، ج3، بیروت ] تاریخ مقدمه 1970 [ ؛ ابنعماد، شذرات الذّهب فی اخبار من ذهب ، بیروت 1399/1979؛ ابنقاضی شهبه، طبقاتالشافعیّة ، چاپ حافظ عبدالعلیمخان، بیروت 1407/1987؛ عبدالرحیمبن حسن اسنوی، طبقات الشافعیّة ، چاپ کمال یوسف حوت، بیروت 1407/1987؛ اسماعیل بغدادی، هدیةالعارفین ، ج1، در حاجی خلیفه، کشفالظنون ، ج5، بیروت 1410/1990؛ مصطفیبن عبدالله حاجی خلیفه، کشفالظنون ، بیروت 1410/1990؛ محمدبن احمد ذهبی، سیر اعلام النبلاء ، ج20، چاپ شعیب ارنؤوط و محمد نعیم عرقسوسی، بیروت 1406/1986؛ خیرالدین زرکلی، الاعلام ، بیروت 1986؛ عبدالوهاببن علی سبکی، طبقاتالشّافعیّة الکبری ، چاپ محمود محمد طناحی و عبدالفتاح محمد حلو، قاهره 1383ـ1396/ 1964ـ1976؛ یاقوت حموی، معجمالبلدان ، چاپ فردیناند ووستنفلد، لایپزیگ 1866ـ1873، چاپ افست تهران 1965.
