بَرَهُوت (یا بَلَهُوت)، وادی و چاه (یا غار) معروفی در مشرق شهر تَریم در حضرموت، در کشور یمن. این وادی با جهت جنوبی ـ شمالی به المَسیلَه، در بخش سفلای وادی حضرموت، منتهی می‌شود. در وادی برهوت چاههایی برای زراعت بادیه‌نشینها وجود دارد و به این منظور آبراهه‌هایی نیز احداث شده که سیلابها در آنها جریان می‌یابد. کوههای پیرامون وادی ارتفاع چندانی ندارد (کحّاله، ص 353).این وادی در دورة جاهلی احتمالاً از مکانهای مقدس بوده است؛ در دو سوی وادی آثار شهرها، دهکده‌ها، غارها، نبشته‌ها و نقشهایی از آن دوره بر تخته سنگها دیده می‌شود. ازینرو برخی معتقدند که این‌محل جایگاه آتشفشانی قدیمی بوده‌است که مدتها قبل پیرامون خود را نابود ساخته است. بعضی از منابع عربی نیز آورده‌اند که از این محل از مسافتهای دور آواهایی به سان تندر شنیده می‌شده و از آن گدازه‌هایی به بیرون پرتاب می‌شده است (جوادعلی، ج1، ص312). به‌گفتة یاقوت (ج1، ص598) از ناحیة برهوت بوهای بد و زننده به‌مشام می‌رسیده است. ابن‌حائک (ص242) برهوت را از چاههای قدیمی روی زمین می‌داند و اصطخری (ص27) به‌عمق بسیار زیاد چاه اشاره کرده است.نخستین بار در 1310 ش/1931، وان در مولن و فون ویسمان ماهیت واقعی چاه برهوت را کشف کردند. آنان در ارتفاع نود متری از کف وادی در سنگهای آهکی غاری یافتند که در آن هیچ اثری از سنگهای آتشفشانی دیده نمی‌شد. بوی عجیب ولی بی‌آزاری که در فضای آن پیچیده بود احتمالاً ناشی از تجزیة سنگهای آهکی بود. در بررسی دالان اصلی غار و دالانهای جنبی هیچ اثر شایان توجهی از بقایای زندگی آدمی به دست نیامده است ( د. اسلام ، ذیل واژه). بعد از وادی برهوت، کوهی است که قبر هود پیامبر در آن قرار دارد (کحاله، همانجا). برخی از خاورشناسان محل آرامگاه هود را همان جایی می‌دانند که نویسندگان یونانی استیگیس یا استیکس خوانده‌اند و معتقدند که دو قبیله از قبیله‌های جزیرة کرت به نامهای مینوس و رودومانتیس از میهن خود به آنجا کوچ کرده‌اند. پلینی، مورخ رومی، محل سکونت آنان را استیگیس آگونیا فوسا نامیده است (جوادعلی، ج 1، ص 312ـ313).در روایات اسلامی، چاه برهوت بدترین چاه روی زمین دانسته شده است (مجلسی، ج 6، ص 289؛ قمی، ج 1، ص 74). به نوشتة ابن‌فقیه (ص 174) بر اساس روایات، فرات و نیل از آنِ مؤمنان، و دجله و برهوت از آنِ کافران است. یاقوت (همانجا) به نقل از محمدبن احمد از پیامبر صلّی‌اللّه‌علیه‌وآله‌و سلّم روایت می‌کند که چاه برهوت جایگاه روح کافران و منافقین، و چاه قوم عاد است. از علی‌بن ابیطالب علیه‌السلام روایت شده که مبغوض‌ترین بقعه‌های زمین نزد حق تعالی وادی برهوت در ولایت حضرموت است که آب چاه آن سیاه و بد بو است و ارواح کافران در آن مأوا دارند. در روایتی دیگر از آن حضرت نقل می‌شود که تودة ریگ سرخ رنگ در حضرموت، قبر هود پیامبر است (کاشانی، ج 4، ص 53(.آرامگاه هود هم اکنون از گرامیترین زیارتگاههای عربستان جنوبی است که در شعبان هر سال مردم به زیارت آن می‌روند ( د. اسلام ، همانجا). احتمالاً کاربرد واژة «برهوت» در معنای سرزمینی بی‌آب و علف نیز از وادی برهوت گرفته شده است.منابع: ابن‌حائک، صفة جزیرة‌العرب ، چاپ محمدبن علی أکوع، بیروت 1403/1983؛ ابن‌فقیه، مختصر کتاب البلدان ، چاپ دخویه، لیدن 1302/1885؛ ابراهیم‌بن محمد اصطخری، مسالک و ممالک ، ترجمة فارسی قرن پنجم / ششم هجری، چاپ ایرج افشار، تهران 1368 ش؛ جوادعلی، المفصل فی تاریخ العرب قبل الاسلام ، بیروت 1976ـ 1978؛ عباس قمی، سفینة‌البحار و مدینة‌الحکم و الا´ثار ، بیروت ] بی‌تا. [ ؛ فتح‌الله‌بن شکرالله کاشانی، منهج‌الصّادقین ، چاپ علی‌اکبر غفاری، تهران ] تاریخ مقدمه 1385 [ ؛ عمررضا کحّاله، جغرافیة شبه‌جزیرة‌العرب ، مکه 1384/1964؛ محمدباقربن محمد تقی مجلسی، بحارالانوار ، بیروت 1403/1983؛ یاقوت حموی، معجم البلدان ، چاپ ووستنفلد، لایپزیگ 1866ـ1873، چاپ افست تهران 1965؛EI 2 , s.v. "Barhu ¦ t" (by G. Rentz); The Times atlas of the world , London 1985.
