بُرهانپوری،قطب‌الدین سلیمانجی، مورخ اسماعیلی، و از پیروان و سپس از رهبران دعوتِ دستة داودی، از شاخة مُستَعلَویه ـ طَیّبیة فرقة اسماعیلیه. در اواسط سدة دوازدهم به دنیا آمد، ساکن هند بود و در آخر شوال 1241، در شهر پونه درگذشت. او از علمای داودیِ اسماعیلیانِ طیبّی در هند، مشهور به بُهره (یا بُحره)، بود. در 1214، چهل و سومین «داعی مطلق» داودی، عبدعلی سیف‌الدین (متوفی 1232)، او را به مقام مهمی در سلسله مراتب دعوت اسماعیلیان طیبّی ـ داودی منصوب گرداند.شهرت برهانپوری بیشتر به علت تألیف کتاب منتزع الاخبار فی اخبار الدعاة الاخیار در تاریخ اسماعیلیه است. یکی از دلایل اهمیت این کتاب این است ک در آن مؤلفی اسماعیلی دربارة این فرقه سخن گفته است. منتزع ... در دوجلد و در 1231 تألیف شده و جلد اول، شامل مطالبی است دربارة تاریخ زمان پیامبر اکرم صلّی‌اللّه‌علیه‌وآله‌وسلّم و امام علی علیه‌السّلام و سپس تاریخ اسماعیلیه در دور کشف و امامت بیست و یک تنی که اسماعیلیان، مستعلوی طیّبی می‌شناسند. وقایع این دوره با قتل آمر بِاَحکام‌اللّه (524)، دهمین خلیفه فاطمی مصر و بیستمین امام مستعلوی، و سپس غیبت فرزند او، الطیّب، پایان می‌یابد. جلد دوم اختصاص دارد به شرح تاریخ اسماعیلیان طیّبی در دورة ستر (غیبت)، و ادامة دعوت طیّبی به رهبری داعیان مطلق از 524 تا انقسام طیبیّه به دسته‌های سلیمانی و داودی در 999، و سپس تاریخ داعیان داودی از زمان داود برهان‌الدین (متوفی 1021 تا 1231). در آخر مجلد دوم، برهانپوری در ضمیمه‌ای، ذکر وقایع تاریخ خود را تا 1240، در زمان چهل و پنجمین داعی مطلق داودی، طیّب زین‌الدین (متوفی 1252)، ادامه داده است. در جلد دوم مطالبی دربارة دعوت و زندگی داعیان داودی در هند نیز آمده است.این کتاب هنوز به چاپ نرسیده است، اما دست نوشته‌های کامل آن در مجموعه‌های خصوصی در هند و پاکستان و در بعضی از کتابخانه‌های دانشگاهی، مانند کتابخانة دانشگاه بمبئی، یافت می‌شود.منابع:Farhad Daftary, The Isma ¦ ` ¦ l ¦ s: their history and doctrines , Cambridge 1992; M. Goriawala, A descriptive catalogue of the Fyzee collection of Ismaili manuscripts, Bombay 1965, 121-122; W. Ivanow, A guide to Ismaili literature, London 1933,72-73; idem, Ismaili literature: a bibliographical survey ,Tehran 1963, 93; Ismail K. Poonawala, Biobibliography of Isma ¦ ` ¦ l ¦ literature , Malibu, Calif. 1977.
