برونشویگ روبر

معرف

خاورشناس‌ و مورخ‌ فرانسوی‌
متن
برونشویگ‌ ، روبر، خاورشناس‌ و مورخ‌ فرانسوی‌. در 6 اکتبر 1901 در بوردو به‌دنیا آمد، و در دانشسرای‌ عالی‌ پاریس‌ در رشتة‌ زبانهای‌ قدیم‌ (لاتین‌ و یونانی‌) تحصیل‌ کرد. در 1922، به‌ تونس‌ رفت‌ و در دبیرستان‌ کارنو به‌تدریس‌ زبان‌ فرانسه‌ پرداخت‌ و تا 1930 در تونس‌ ماند. همین‌ اقامت‌ هشت‌ ساله‌، شناخت‌ بیشتر و علاقه‌مندی‌ او را به‌ تونس‌ و نیز آشنایی‌ و دوستی‌ وی‌ را با پژوهشگران‌ تونسی‌، همچون‌ عبدالوهاب‌، موجب‌ شد. بدین‌ترتیب‌، پژوهشهای‌ طولانی‌او دربارة‌ تاریخ‌ تونس‌ در دورة‌ حفصیان‌ آغاز گردید. او با گردآوری‌ منابع‌ تاریخی‌ و نسخه‌های‌ خطی‌ و بررسی‌وتحلیل‌ آنها، نتایج‌ تحقیقاتش‌ را از 1930 بتدریج‌ به‌ صورت‌ مقاله‌هایی‌ دربارة‌ تاریخ‌ تونس‌ در ) مجلة‌ تونسی‌ ( و ) مجلة‌ افریقایی‌ ( منتشر ساخت‌ (تورکی‌، ص‌ 6ـ7؛ برونشویگ‌، 1988، ج‌ 1، مقدمه‌، ص‌ 5) که‌ مقدمات‌ دریافت‌ دو پایان‌نامة‌ دکتری‌ در ادبیات‌ را برای‌ او فراهم‌ آورد (1936).برونشویگ‌ در 1932 به‌ الجزیره‌ رفت‌ و در آنجا علاوه‌ بر ادامة‌ تحقیق‌ دربارة‌ تونسِ قرون‌ وسطی‌، حوزة‌ مطالعات‌ خود را در مورد «مغرب‌» گسترش‌ داد و دومقاله‌ دربارة‌ ابن‌عبدالحَکَم‌ و فَزّان‌ به‌ رشتة‌ تحریر درآورد (تورکی‌، ص‌ 7؛ جودائیکا ، ذیل‌ "Brunschvig, Robert" ).وی‌ در 1945، استاد زبان‌ و ادبیات‌ عرب‌ شد، و از 1947استاد تمدن‌ مسلمانان‌ در دانشکدة‌ ادبیات‌ دانشگاه‌ بوردوو از 1955 تا 1968 استاد اسلام‌شناسی‌ دانشگاه‌ سوربن‌ و از 1965تا1968 نیز رئیس‌ مؤسسة‌ مطالعات‌ اسلامی‌پاریس‌ بود. برونشویگ‌ در 1953 با همکاری‌ یوزف‌ شاخت‌ ، مجلة‌ ) مطالعات‌ اسلامی‌ ( را تأسیس‌ کرد و ادارة‌ آن‌ را بر عهده‌ گرفت‌ ( جودائیکا ، همانجا؛ عقیقی‌، ج‌ 1، ص‌ 315؛ تورکی‌، ص‌ 8 ـ 9). برونشویگ‌ استاد افتخاری‌ دانشگاههای‌ الجزیره‌، بوردو و پاریس‌، رئیس‌ افتخاری‌ مؤسسة‌ مطالعات‌ اسلامی‌ پاریس‌، عضو خارجی‌ فرهنگستان‌ بریتانیایی‌ لندن‌ ، عضو فرهنگستان‌ تاریخ‌ مادرید و فرهنگستان‌ دلینچیِ رم‌ شد، و همچنین‌ نخستین‌ دریافت‌کنندة‌ نشانِ بین‌المللی‌ لوی‌ دلاّ ویدا در مه‌ 1967 بود (تورکی‌، ص‌ 9؛ برونشویگ‌، 1986، مقدمه‌، ص‌ 9(هر چند برونشویگ‌ بعد از 1983 دست‌ به‌ قلم‌ نبرد، همچنان‌ با علاقه‌مندی‌، مطالعات‌ خود را بویژه‌ در زمینه‌های‌ مهم‌ اسلام‌شناسی‌ دنبال‌ می‌کرد (تورکی‌، همانجا). وی‌ در 16 فوریة‌ 1990، بر اثر سکتة‌ قلبی‌، درگذشت‌ (همان‌، ص‌ 5(. برونشویگ‌ با وجود مطالعات‌ و تحقیقات‌ اسلامی‌، صهیونیستی‌ فعال‌ بود که‌ در جنگ‌ جهانی‌ دوم‌ به‌ یهودیان‌ الجزایر کمک‌ بسیار کرد ( جودائیکا ، همانجا).از برونشویگ‌ آثار متعددی‌ در زمینه‌های‌ گوناگون‌، چون‌ دیدگاههای‌ عمومی‌، تاریخ‌ اسلام‌، فقه‌ اسلامی‌، تاریخ‌ شمال‌ افریقا، زبان‌، تفکر مذهبی‌ و...، به‌ صورت‌ کتاب‌ و مقاله‌، به‌ جا مانده‌ است‌:1) کتاب‌: ) دو سفرنامة‌ چاپ‌ نشده‌ به‌ افریقای‌ شمالی‌ در قرن‌ پانزدهم‌ ( (1936) در برگیرندة‌ اطلاعاتی‌ تاریخی‌ دربارة‌ یهودیان‌ (همانجا)؛ ) سرزمین‌ بربرهای‌ شرقی‌ دردورة‌ حفصیان‌ از آغاز تا پایان‌ قرن‌ پانزدهم‌ ( در دو جلد (1940ـ1947) که‌ این‌ دو اثر، در واقع‌، پایان‌نامه‌های‌ دکتری‌ او محسوب‌ می‌شوند. کتاب‌ دوم‌ علایق‌ گستردة‌ برونشویگ‌ و روش‌ او را در تحقیق‌ و کوشش‌ وی‌ را برای‌جبران‌ کمبود منابع‌ در باب‌ مسائل‌ بنیادی‌ نشان‌ می‌دهد.او در این‌ اثر، به‌ تحلیل‌ حیات‌ اجتماعی‌، اقتصادی‌ و فکری‌ دورة‌ حفصیان‌ پرداخته‌ و از کتب‌ و مدارک‌ بسیاری‌ چون‌ مقدمة‌ ابن‌خلدون‌ سود جسته‌ و در ضمن‌ آن‌، را نقد کرده‌است‌. او استفاده‌ از مدارک‌ و مستندات‌ مسیحی‌ و نسخ‌ خطی‌ آنان‌ را نیز از یاد نبرده‌ است‌ (سواژه‌، ص‌ 409؛ برونشویگ‌، 1988، ج‌ 1، مقدمه‌، ص‌ 5 ـ 6؛ دانشنامة‌ ایران‌ و اسلام‌ ، ذیل‌ «ابن‌خلدون‌»).2) مقاله‌: ) شهرنشینی‌ قرون‌ وسطی‌ و فقه‌ اسلامی‌ ( (1947)؛ ) تونس‌ در قرون‌ وسطای‌ متأخر ( (1948)؛ ) نظریة‌ کلی‌ دربارة‌ تصدیق‌ در فقه‌ حنفی‌ در قرون‌ وسطی‌ ( (1949)؛ ) نگاهی‌ به‌ تاریخچة‌ بازارهای‌ مکاره‌ در اسلام‌ ( (1953)؛ ) ملاحظات‌ انتقادی‌ دربارة‌ لغات‌ قرآن‌ ( (1956)؛ ) تعبیر شک‌ در فقه‌ ( (1956)؛ همکاری‌ در مجموعة‌ مقالات‌ ) اصالت‌ و زوال‌ فرهنگی‌ در تاریخ‌ اسلام‌ ( (1957، حاصل‌ نشست‌ بوردو در 1956)؛ ) نسب‌ مادری‌ در فقه‌ اسلامی‌ ( (1958)؛ ) ابن‌رشد به‌ عنوان‌ یک‌ فقیه‌ ( (1962؛ سواژه‌، ص‌ 134، 139، 141، 144، 145، 201، 403، 408؛ پیرسون‌، ص‌ 101). او همچنین‌ در د. اسلام‌ ، چاپ‌ دوم‌، مقاله‌های‌ «عبد» («برده‌ و برده‌داری‌ * »)، برائت‌ * «عاقله‌»، «بعل‌»، ( رجوع کنید به د.ج‌.اسلام‌ ، ذیل‌ «برائت‌» و «برده‌ و برده‌داری‌») و «بیّنه‌» را نوشته‌ است‌ (برونشویگ‌، 1976، ج‌ 1، مقدمه‌، ص‌ 14؛ برای‌ اطلاع‌ بیشتر، ج‌ 1، مقدمه‌، ص‌ 9ـ 15(منابع‌: روبر برونشویگ‌، تاریخ‌ افریقیّة‌ فی‌ العهد الخَفصی‌ من‌ القرن‌ 13 الی‌ نهایة‌ القرن‌ 15 م .، نقله‌ الی‌ العربیة‌ حَمّادی‌ ساحلی‌، بیروت‌ 1988؛ دانشنامة‌ ایران‌ و اسلام‌ ، زیرنظر احسان‌ یارشاطر، تهران‌ 1354ـ 1370 ش‌؛ ژان‌ سواژه‌، مدخل‌ تاریخ‌ شرق‌ اسلامی‌ ، ترجمة‌ نوش‌آفرین‌ انصاری‌ (محقق‌)، تهران‌ 1366 ش‌؛ نجیب‌ عقیقی‌، المستشرقون‌ ، قاهره‌ 1980ـ1981؛Robert Brunschvig, ـtudes d'Islamologie , avant-propos et bibliographie de l'auteur par Abdel-Magid Turki, Paris 1976; idem, ـtudes sur l'Islam classique et l'Afrique du Nord , ed. Abdel-Magid Turki, London 1986; Encyclopaedia Judaica , Jerusalem 1978-1982, s.v. Brunschvig, Robert" (by David Corcos); J. D. Pearson, Index Islamicus: 1906-1955 , London 1958; Adel-Magid Turki, obertBrunschvig (1901-1990)", Studia Islamica , 71 (1990).
نظر شما
مولفان
گروه
رده موضوعی
جلد 3
تاریخ 93
وضعیت چاپ
  • چاپ شده