بَرْمَکی، ابوحفص عمربن احمدبن ابراهیم‌بن اسماعیل، محدّث و فقیه حنبلی قرن چهارم. وی به محلّه یا قریة برامکه یا برمکیّة بغداد منسوب بود. در بغداد درس خواند و محضر بزرگانی چون احمدبن‌عثمان‌بن‌یحیی آدمی (255ـ349)، اسماعیل‌بن‌علی خُطبی (269ـ350)، علی‌بن الصوّاف (متوفی 359) و ابن‌مالک را درک کرد و از ایشان حدیث و فقه آموخت (خطیب بغدادی، ج 11، ص 268ـ269؛ یاقوت حموی، ج 1، ص 539، 594؛ زرکلی، ج 5، ص40). مدتی نیز در مصاحبت و ملازمت عمربن‌بدر مغازلی و ابوعلی النجاد و ابوبکر عبدالعزیز بود و از آنان استماع حدیث کرد (ابن‌ابی‌یعلی، ج 2، ص 153(.ابن‌ابی‌یعلی (همانجا) او را در شمار طبقة سوم فقهای حنبلی ذکر کرده و به داشتن فتاوی بسیار و همه جانبه وتألیفات سودمند ستوده است.برمکی به صوفیه نیز گرایش داشته و از بزرگان ایشان، چون ابراهیم‌بن‌ادهم و معروف کرخی، مطالبی عرفانی روایت کرده است؛ از جمله از ابراهیم‌بن ادهم، با پنج واسطه، چند بیت شعر نقل کرده که در آن انس داشتن با خدا، دوری جستن از مردم و خرسند بودن به قضای الهی سفارش شده است (همان، ج 2، ص 154ـ 155).خطیب بغدادی (ج 11، ص 269) از ابراهیم فرزند برمکی نقل کرده که پدرش در 389 درگذشت؛ اما ذهبی (ص 169) سال درگذشت او را 388 نوشته است. از او سه فرزند به نامهای ابواسحاق ابراهیم (361ـ441 یا 445)، ابوالعباس احمد (متوفی 441) و ابوالحسن علی (373ـ450) برجای ماند (یاقوت حموی، ج 1، ص 539). ابراهیم از فقهای طبقة چهارم حنبلی بود (ابن‌ابی‌یعلی، ج 2، ص 190) و در جامع منصور حلقة فتوی داشت (یاقوت حموی، همانجا). علی از ابن‌حبّابه، یوسف‌بن‌عمر قوّاس و معافابن‌زکریا سماع حدیث کرد و نزد ابوحامد اسفراینی فقه شافعی آموخت (همانجا). خطیب بغدادی (همانجا) او را به وثاقت و درستکاری و دینداری ستوده و خود نیز از او روایت کرده است. احمد نیز از راویان صدوق بوده و از ابن‌شاهین استماع حدیث کرده است (یاقوت حموی، همانجا). آخرین محدّث این خانواده ابوالحسین احمد، فرزند ابراهیم، بود که از حافظ ابوالفتح‌بن‌احمدبن ابی‌الفوارس و دیگران حدیث شنیده و قاضی محمدبن عبدالباقی از او روایت کرده است (همانجا).به برمکی آثاری نسبت داده‌اند که عبارت‌اند از : کتاب حُکم الوالدین فی مال ولدهما ؛ کتاب الصیام ؛ شرح بعض مسائل الکوسج (ابن‌ابی‌یعلی، ج 2، ص 153؛ بغدادی، هدیة‌العارفین ، ج 1، ستون 781؛ همو، ایضاح‌المکنون ، ج 2، ستون 290؛ کحّاله، ج 7، ص 272؛ زرکلی، همانجا؛ حاجی خلیفه، ج 2، ستون 1413، 1434).منابع: ابن‌ابی‌یعلی، طبقات‌الحنابلة ، بیروت ] بی‌تا. [ ؛ اسماعیل بغدادی، ایضاح‌المکنون ، ج 2، در حاجی خلیفه، کشف‌الظنون ، ج 4، بیروت 1410/1990؛ همو، هدیة‌العارفین ، ج 1، در حاجی خلیفه، کشف‌الظنون ، ج 5، بیروت 1410/1990؛ مصطفی‌بن عبدالله حاجی خلیفه، کشف‌الظنون ، بیروت 1410/1990؛ احمدبن علی خطیب بغدادی، تاریخ بغداد ، بیروت ] بی‌تا. [ ؛ محمدبن احمد ذهبی، تاریخ‌الاسلام و وفیات‌المشاهیر و الاعلام ، چاپ عمر عبدالسلام تدمری، بیروت 1407ـ1412/1987ـ1992؛ خیرالدین زرکلی، الاعلام ، بیروت 1986؛ عمررضا کحاله، معجم‌المؤلفین ، بیروت ] تاریخ مقدمه 1376 [ ؛ یاقوت حموی، معجم‌البلدان ، چاپ ووستنفلد، لایپزیگ 1866ـ1873، چاپ افست تهران 1965.
