برزویه

بَرزویه‌ ، نام‌ عربی‌ قلعه‌ای‌ در سوریه‌ به‌ گفتة‌ یاقوت. نویسندگان‌ متأخّر اروپا، به‌ تبعیت‌ زآناکومننا ، نام‌ بورزیرا ترجیح‌ داده‌اند. مردم‌ منطقه‌ آن‌ را قلعة‌ مَرْزَه‌ می‌خوانند. ویرانه‌های‌ آن‌ هنوز در دامنة‌ شرقی‌ کوه‌ علویین‌، بر فرازوادی‌ باتلاقی‌ غاب‌، باقی‌ است‌. برزویه‌ از دورانهای‌ هِلِنی‌،یعنی‌ از زمانی‌ که‌ به‌ یرناپذیربودن‌ لیزیاس‌ در این‌ محل‌ پی‌ بردند، تاریخی‌ پر آشوب‌ داشته‌ است‌. با حملة‌ امپراتور تزیمیسکس‌ به‌ شام‌ در 365/975، این‌ قلعه‌ از تصرف‌ حَمْدانیان‌ خارج‌ شد و به‌دست‌ رومیان‌ شرقی‌ افتاد؛ سپس به‌ تصرف‌ صلیبیان‌ درآمد، و در حالی‌ که‌ یکی‌ از مهمترین‌ مواضع‌ دفاعی‌ امارت‌ انطاکیه‌ (که‌ در آن‌ زمان‌ ظاهراً نام‌ روشفورت‌ داشته‌ است‌) به‌ شمار می‌رفت‌، صلاح‌الدین‌ پس‌ از نبرد سختی‌ آن‌ را در 584 باز پس‌ گرفت‌. این‌ قلعه‌ از عهد ممالیک‌ بسرعت‌ از اهمیت‌ افتاد، و تاریخنگاران‌ گاه‌ تنها اشاره‌ای‌ گذرا به‌ آن‌ کرده‌اند.منابع‌: اسماعیل‌بن‌ علی‌ ابوالفداء، کتاب‌ تقویم‌البلدان‌ ، چاپ‌ رینود و دیسلان‌، پاریس‌ 1840، ص‌ 261؛ محمدبن‌ ابی‌طالب‌ دمشقی‌، کتاب‌ نخبة‌الدهر فی‌ عجائب‌البر والبحر ، چاپ‌ مِرِن‌، سن‌پطرزبورگ‌ 1865، ص‌ 205؛ یاقوت‌ حموی‌، معجم‌البلدان‌ ، چاپ‌ ووستنفلد، لایپزیگ‌ 1866ـ1873، ج‌ 1، ص‌ 565؛M. Van Berchem, Inscriptions arabes de Syrie, 82; idem, "Notes sur les croisades", JA (1902), I, 434; C.Cahen, La Syrie du Nord , Paris 1940, index (under Borze ¦  ); M. Canard, Histoire de la dynastie des Hamdanides , Algiers 1951, 215, 843; R. Dussaud, Topographie historique de la Syrie , Paris 1927, especially 151-153; M. Hartmann, Das Liwa el-Ladkijإ , in ZDPV , xiv, 174 and 212; G. Le Strange, Palestine under the Moslems , London 1890, 421; G.Saadإ, Le chہteau de Bourzey , in Annales Archإologiques de Syrie, 1956, 139-162; J. Weulersse, Le pays des Alaouites , Tours 1940, index (under Bourzey).