بِرْزال، بنو ، قبیله‌ای از بربرهای زِناتَه که گفته‌اند در آغاز قرن چهارم در ناحیة زابِ سفلی (جنوب مسیله) به‌سر می‌برده‌اند. این بربرها، با خلیفة فاطمی عبیداللّه (مهدی) که در مسیله قلعه‌ای برای مراقبت آنان بنا کرده بود، پیوسته در نبرد بودند. آنان به حمایت از ابویزید * ، از خوارج آشوبگر، برخاستند و هنگامی که منصور خلیفة فاطمی، در تعقیب ابویزید برآمد، او را پناه دادند. با آنکه خلیفه ایشان را عفو کرد، در 360 در شورش جعفر * بن‌اندلسی، حاکم زاب، شرکت جستند، اما فشار دولت فاطمی ایشان را مجبور به هزیمت کرد و عاقبت به اسپانیا پناهنده شدند و در آنجا، در خدمت شاهان اموی، فوجی از سپاهیان بربر تشکیل دادند. هنگامی که خلیفه الحاکم ثانی وفات یافت، ررجوع کنید به سای این سپاه از ابن‌ابی‌عامر جانبداری کردند؛ لذا از باب پاداش، یکی از ایشان به حکومتِ ناحیة قرمونه منصوب شد. در آغاز قرن پنجم اندلس دچار هرج و مرج شد، و بنو بِرزال دولت کوچک مستقلی در قرمونه تشکیل دادند که می‌خواست در مقابل جاه‌طلبیهای عبّادیان اشبیلیه پایداری کند، ولی عاقبت در 459 ناگزیر از شاه اشبیلیه تمکین کردند و همچنانکه قبلاً در کشور مغرب مضمحل شده بودند، در اینجا نیز به عنوان گروهی متشکل از میان رفتند.منابع: ابن‌حزم، کتاب‌الانساب ، چاپ لوی ـ پرووانسال، قاهره 1948، ص 463؛ ابن‌حوقل، کتاب صورة‌الارض ، چاپ کرامرس، لیدن 1938ـ 1939، ج 1، ص 86 ، 106؛ ابن‌عذاری، کتاب‌البیان‌المغرب ، ج 1،چاپ کولن و لوی ـ پرووانسال، لیدن 1948ـ1951، ص 190ـ191؛ محمدبن محمد ادریسی، المغرب ، چاپ دُزی و دخویه، لیدن 1866، ص 99؛ محمدبن حسن طوسی، کتاب‌الاستبصار ، چاپ کرامر،وین 1852، ص60؛ کتاب مفاخرالبَربَر ، چاپ لوی ـ پرووانسال، رباط 1934، ص 44؛ احمدبن اسحاق یعقوبی، البلدان ، چاپ دخویه، لیدن 1892، ص 215؛`Abd Alla ¦ h ibn `Abd al-`Aziz Bakr ¦ , Description de l’Afrique septentrionale , Algiers 1977, 59; R. Dozy, Histoire des musulmans d’Espagne 2, , 202, 206-207, , 231; Ibn Ath ¦ r, Annales du Maghreb et de l’Espagne, tr. E.Fagnan, Algiers 1901, 345; Ibn Khaldu ¦ n, Histoire des Berbةres, tr. De Slane, Algiers 1852-1856, , 183, 203, 210, 291-293; E. Lإvi. Provenµal, Histoire de l’Espagne musulmane, Leiden-Paris 1950-1953, index; `Abd al-Wa ¦ h ¤ id Marra ¦ kush ¦ , Mu`djib , tr. Fagnan, Algiers 1893, 63, 83.
