بَرْدَعی، ابوسعید احمدبن حسین، فقیه حنفی و متکلّم معتزلی قرن سوم. شهرت او بهسبب مناظره و مقابله با داودبنعلیاصفهانی (متوفی 270)، مرجوع کنید به سس مذهب فقهی ظاهری * است که بهتضعیف این مذهب در بغداد انجامید.از تاریخ ولادت و مراکز و مراحل تحصیل او اطلاع چندانی نداریم، اما شهرت وی نشان میدهد که از مردم بردعه * بوده است. او در راه سفر حجّ وارد بغداد شد و در جامع بغداد در حلقة درس داوِدبن علی در بحثی فقهی بر او فائق آمد. این امر از یک سو موجب از رونقافتادن گرایش به مذهب ظاهری شد و از سوی دیگر بردعی را بهاقامت در بغداد و تدریس فقه حنفی تشویق کرد. احساس نگرانی وی از رواج مذهب ظاهری ـ که بویژه با نظریة قیاس در مذهب حنفی سازگاری نداشت ـ سبب شد که او در این شهر بماند و در جامع شهر حلقة درس تشکیل دهد (خطیببغدادی، ج4، ص 99ـ100؛ صفَدی، ج 6، ص333ـ 334). ابوالحسن کرخی، فقیه حنفی نامور بغداد، از شاگردان او بود (ابنندیم، ص 261).سال ورود بردعی به بغداد ثبت نشده و ظاهراً چند سال پیش از درگذشت داودبن علی بوده است. ازینرو با توجه به آنکه وی در 317 بغداد را بهقصد حجّ ترک میگوید، مدت اقامت او در این شهر دستکم پنجاه سال شده است. در همین سال، حادثة حملة قرامطه به مکّه روی داد (ابناثیر، ج 8، ص 207ـ208) که بهکشتار شمار زیادی از حاجیان، از جمله بردعی، در مکّه انجامید (خطیب بغدادی، ج 4، ص 100؛ صفدی، ص 334؛ قرشی حنفی مصری، ج 1، ص 66ـ67؛ تمیمی، ج 1، ص 342؛ ابنعماد، ج 2، ص 274ـ275؛ ذهبی، ج 2، ص 174).بردعی کتابی بهنام مسائلالخلاف نیز نگاشته بوده که موضوع آن موارد اختلافنظر حنفیان و شافعیان بوده است (سزگین، ج 1، جزء 3، ص 91؛ زرکلی، ج 1، ص 115).منابع: ابناثیر، الکاملفیالتاریخ ، بیروت 1385ـ1386/1965ـ1966؛ ابنعماد، شذرات الذهب فیاخبار من ذهب ، بیروت 1399/1979؛ ابنندیم، کتاب الفهرست ، چاپ رضا تجدد، تهران 1350 ش؛ تقیالدینبنعبدالقادر تمیمی، الطبقات السنیة فی تراجمالحنفیة ، ج 1، چاپ عبدالفتاح محمد حلو، ریاض 1403/1983؛ احمدبنعلی خطیب بغدادی، تاریخ بغداد ، بیروت ] بیتا. [ ؛ محمدبناحمد ذهبی، العبرفیخبرمن غبر ، ج 2، چاپ فرجوع کنید به اد سیّد، کویت 1984؛ خیرالدین زرکلی، الاعلام ، بیروت 1986؛ فرجوع کنید به اد سزگین، تاریخ التراث العربی ، نقله الیالعربیة محمود فهمی حجازی، ج 1، جزء 3، ریاض 1403/1983؛ خلیلبنایبک صفدی، کتاب الوافی بالوفیات ، ج 6، چاپ س. دیدرینغ، ویسبادن 1392/1972؛ عبدالقادربن محمد قرشی حنفی مصری، الجواهر المضیئة فیطبقات الحنفیة ، حیدرآباد دکن 1332.
