بَرْدَعی، ابوبکر محمدبن عبداللّه، فقیه اصولی، از خوارج قرن سوم و چهارم. او را به بَرْدَعه (نام کنونی: بَردَه در جمهوری آذربایجان) نسبت دادهاند (سمعانی، ج 2، ص 152ـ 155؛ ابنماکولا، ج1، ص479، پانویس؛ نیز رجوع کنید به دایرةالمعارف فارسی ، ذیل «برذعه»).از سرگذشت بردعی و آغاز و انجام زندگانی او اطلاعی در دست نیست. ابنندیم (ص 295) و به پیروی او بغدادی (ج 2، ص 40) و دیگران (از جمله: زرکلی، ج 6، ص 224)، بردعی را در شمار فقهای خوارج یاد کردهاند. ابنندیم میگوید، بردعی را در 340 دیده که با آنکه از فقهای خوارج بوده، خود را پیرو مذهب اعتزال میخوانده و با هم مأنوس بودهاند. آنگاه آثار او را که بیشتر نوشتههای فقهی است از قول خود او نام میبرد. بغدادی (همانجا) بخطا، سال وفات او را 340، یعنی همان سالی که ابنندیم او را دیده بوده است، یاد میکند. این آثار از اوست: 1) الاحتجاج علی المخالفین ؛ 2) الاذکار و التحکیم ؛ 3) الامامة ؛ 4) الأیمان و النّذر ؛ 5) التّبصّر للمتعلّمین ؛ 6) تحریم السّکر ؛ 7) تذکرة الغریب فیالفقه ؛ 8) الجامع فیاصول الفقه ؛ 9) الدّعاء ؛ 10) الرّد علیالمخالفین فیالفقه ؛ 11) الرّد علیمن قال بالمتعة ؛ 12) السنّة الجماعة ؛ 13) المرشد فیالفقه ؛ 14) الناسخ و المنسوخ فیالقرآن ؛ 15) الناکثین ؛ و 16) نقض کتاب ابنالراوندی فیالامامة (ابن ندیم، همانجا؛ بغدادی، ج 2، ص 40ـ41).از این آثار، بویژه یکی الجامع فیاصولالفقه و دیگری الرّدّ علی من قال بالمتعة جالب توجه است. اولی را شاید بتوان در زمرة نخستین تألیفات خوارج در موضوع اصول فقه دانست و دومی جهتگیری او را در برابر فقهای شیعه نشان میدهد.منابع: ابنماکولا، الاکمال ، چاپ عبدالرحمنبن یحیی معلمی یمانی، حیدرآباد دکن 1381ـ1386؛ ابنندیم، کتابالفهرست ، چاپ رضا تجدد، تهران 1350 ش؛ اسماعیل بغدادی، هدیة العارفین: اسماء المرجوع کنید به لفین و آثار المصنفین ، ج 2، در حاجی خلیفه، کشف الظنون عن اسامی الکتب و الفنون ، ج 6، بیروت 1402/1982؛ دایرةالمعارف فارسی ، به سرپرستی غلامحسین مصاحب، تهران 1345 ش؛ خیرالدین زرکلی، الاعلام ، بیروت 1986؛ عبدالکریمبن محمد سمعانی، الانساب ، ج 2، چاپ عبدالرحمنبن یحیی معلمی یمانی، حیدرآباد دکن 1383/ 1963.
