بَرّادی، ابوالفضل (ابوالقاسم)بن ابراهیم، دانشمندی ازفرقة اباضیّه و اهل افریقای شمالی، در نیمة دوم قرن هشتم. از مردم دَمَّر در جنوب تونس بود، و همانجا نزد ابوالبَقا یَعیش جَرْبی (رجوع کنید به ابنیعیش * ) به تحصیل پرداخت. سپس به یِفْرِن، در جبل نِفوسَه، رفت و نزد شیخ ابوساکن عامر شَمّاخی * (متوفی 792) به تحصیلات خود ادامه داد. پس از پایان تحصیل، در جِرْبَه ساکن شد، و در مسجد وادی الزَبیب جلسات درس تشکیل داد و سالها تدریس کرد. در جِرْبَه درگذشت و چندین پسر از خود به جای گذاشت که، به گفتة شماخی، معروفترین ایشان عبداللّه ابومحمد بود و بخصوص در علم اصول شهرت یافت.اثر مهم برّادی کتاب جواهرالمُنتَقاة (چاپ سنگی، قاهره 1302)، تکملهای است بر کتاب طبقاتالمشایخ ابوالعباس احمد دَرجینی * ، مؤلف مغربی قرن هفتم. این کتاب به دو طبقه تقسیم میشود: نخستین طبقه به مرور تاریخ صدر اسلام از دیدگاه اباضیه میپردازد، که درجینی آن را از قلم انداخته، و شامل شرح حال مشاهیری است که درجینی از آنان ذکری به میان نیاورده است؛ در طبقة دوم، اثر درجینی را بررسی انتقادی میکند و مطالب جدید و استدراکات مختصر به آن میافزاید. این کتاب، با فهرست کتابهای این فرقه که موتیلینسکی آنها را ترجمه و چاپ کرده است، پایان مییابد. بَرّادی، به گفتة شماخی، رساله ای نیز خطاب به شیخ ابوعبداللّه محمدبناحمد صَدْقَیانی نوشته و در آن نظریههای خود را دربارة ایمان و توحید بصراحت بیان کرده است. همچنین شرحی بر کتابالدعائم احمدبنالنَزاتی و کتابالعدل فی اصولالفقه ابویعقوببن ابراهیم سَدراتی نوشته است. در کتاب شماخی به سِیَرالعُمانیه که لِویکی (ذیل «اباضیه») از آن نام برده، و نسخة خطی آن در لووف وجود دارد، اشارهای نشده است.منابع: احمدبن سعید شَمّاخی، کتابالسیر ، قاهره 1301، ص 574ـ575؛Carl Brockelmann, Geschichte der arabischen Litteratur , Leiden 1943-1949, Supplementband , 1937-1942,II, 339; E.Masqueray, Chronique d'Abou Zakariya , Algiers 1878, 141; de Motylinski, Bibl. du Mzab. Les livres de la secte abadhite , in Bull. de corr. afr., III, Algiers 1885, 43-46; R.Rubinacci, Notizia di alcuni manoscritti iba ¦ d ¤ iti esistenti presso l'Instituto Universitario orientale di Napoli , in AIUON , n.s. III, 1949, 434-435; idem, Il û Kita ¦ b al-Gawa ¦ hir ý di al-Barra ¦ d i ¦ , ibid., IV, 1952, 95-110; idem, Il califfo ـ Abd al-Malik b. Marwa ¦ n e gli Iba ¦ d iti, ibid., V, 1954, 99-121; L. Veccia Vaglieri, Il conflitto ـ Al i ¦ - Mu ـ a ¦ wiya e la secessione Kha ¦ rigita riesaminati alla luce di fonti iba ¦ d ite, in AIUON , n.s. IV, 1952, Passim; idem, Traduzione di passi riguardanti il conflitto ـ Al i ¦ -Mu ـ a ¦ wiya e la secessione kha ¦ rigita, ibid., V, 1954, 1-75.
