بدری کشمیری بدرالدین بن عبدالسلام بن سیدابراهیم حسینی

معرف

صوفی‌ و شاعر و مورخ‌ قرن‌ دهم‌ و یازدهم‌
متن
بدری‌ کشمیری‌ ، بدرالدین‌بن‌ عبدالسّلام‌بن‌ سیدابراهیم‌ حسینی‌، صوفی‌ و شاعر و مورخ‌ قرن‌ دهم‌ و یازدهم‌. از تاریخ‌ تولد و وفات‌ او اطلاعی‌ در دست‌ نیست‌ اما از آثارش‌ برمی‌آید که‌ حدود 960 در کشمیر و تا 1001 در ماوراءالنهر می‌زیسته‌ است‌. نخست‌ در سلسلة‌ کبرویّه‌ به‌ طریقة‌ میرسیدعلی‌ همدانی‌ * توجّه‌ داشت‌ و سپس‌ به‌ سلسلة‌ نقشبندیه‌ گروید. در 960 از کشمیر عازم‌ زیارت‌ مکّه‌ شد و در 961 به‌ خدمت‌ امیر یونس‌ محمد صوفی‌ نقشبندی‌ احراری‌ (متوفی‌ ربیع‌ الاول‌ 961) در مرو رسید و پس‌ از وفات‌ او به‌ ملازمان‌ خواجه‌ سعیدالدین‌ سعد، فرزند خواجه‌ محمداسلام‌ بخارایی‌ جویباری‌، پیوست‌.بدری‌، شاعر و نویسندة‌ پرکاری‌ بوده‌ است‌ و آثاری‌ به‌ نظم‌ و نثر فارسی‌ دارد که‌ از آن‌ جمله‌اند: معراج‌ الکاملین‌ (981 یا 983) به‌ نظم‌ و نثر، در مناقب‌ خواجه‌ سعیدالدین‌ سعد؛ روضة‌الجمال‌ (983) در 000 ، 8 بیت‌، مشتمل‌ بر قصاید، غزلیّات‌، مقطّعات‌، رباعیّات‌، مفردات‌ و برخی‌ منشآت‌؛ سراج‌الصالحین‌ (986) به‌ نظم‌ ونثر، در مسایل‌ عرفانی‌ و اخلاقی‌ و شرح‌ احوال‌ و مناقب‌ امیر یونس‌ محمد، نسخة‌ خطّی‌ آن‌ در کتابخانة‌ گنج‌ بخش‌ اسلام‌آباد (منزوی‌، ج‌ 4، ص‌ 2122) و موزة‌ بریتانیا (دانش‌پژوه‌ و افشار، دفتر چهارم‌، ص‌ 670) موجود است‌؛ دیوان‌ غزلیات‌ و قصاید (988) در 000 ، 7 بیت‌، در ستایش‌ خدا و پیامبر اکرم‌ صلّی‌اللّه‌علیه‌وآله‌وسلّم‌ و اهل‌بیت‌ و خواجگان‌؛ روضة‌الرضوان‌ وحدیقة‌الغلمان‌ (997) به‌ نثر، در شرح‌ حال‌ و مناقب‌ خواجگان‌ جویبار، بویژه‌ خواجه‌ محمد اسلام‌ و پسرش‌، نسخة‌ خطّی‌ آن‌ در فرهنگستان‌ علوم‌ ازبکستان‌ ( فهرست‌ نسخه‌های‌ خطی‌ آکادمی‌ علوم‌ ازبکستان‌ ، ج‌ 1، ص‌ 67) موجود است‌؛ بحرالاوزان‌ (991ـ1001) ـ یا سبعه‌)، شامل‌ مثنویهای‌: منبع‌الاشعار به‌ تقلید از مخزن‌الاسرار ؛ ماتم‌سرای‌ به‌ تقلید از منطق‌الطیر ؛ زهره‌ و خورشید به‌ تقلید از حدیقه‌ ؛ شمع‌ دل‌ افروز (976) در500 ، 5 بیت‌، به‌ تقلید از خسرو و شیرین‌ امیرخسرو؛ مطلع‌الفجر به‌ تقلید از سبحة‌الابرار ؛ لیلی‌ و مجنون‌ به‌ تقلید از لیلی‌ و مجنون‌ هاتفی‌ (شش‌ مثنوی‌ مجموعاً در 000 ، 10 بیت‌) و همچنین‌ رُسل‌ نامه‌ به‌ تقلید از بوستان‌ سعدی‌، در 000 ، 160 بیت‌ و چهاردفتر: صفی‌نامه‌ در وقایع‌ پیامبران‌؛ اسکندرنامه‌ در وقایع‌ ذوالقرنین‌، نسخة‌ خطّی‌ آن‌ در کتابخانه‌ ملی‌ پاریس‌ (بلوشه‌، ج‌ 3، ص‌ 352) موجود است‌؛ مصطفی‌نامه‌ در شرح‌ زندگی‌ و جنگهای‌ حضرت‌ رسول‌ صلّی‌اللّه‌ علیه‌وآله‌وسلّم‌، تا واقعة‌ خروج‌ شیبانی‌ و وقایع‌ پادشاهان‌ عرب‌ و عجم‌ از خلفای‌ بنی‌امیّه‌ تا آل‌ تیمور؛ ظفرنامه‌ (1001) در شرح‌ جنگهای‌ ابوالغازی‌ عبداللّه‌ بهادرخان‌ حاکم‌ ماوراءالنهر، نسخة‌ خطّی‌ آن‌ در فرهنگستان‌ علوم‌ تاجیکستان‌ ( فهرست‌ نسخه‌های‌ خطی‌ شرقی‌ آکادمی‌ علوم‌ تاجیکستان‌ ، ج‌ 1، ص‌ 73) موجود است‌.منابع‌: محمدتقی‌ دانش‌پژوه‌، ایرج‌ افشار، نسخه‌های‌ خطی‌ ، دفتر چهارم‌، تهران‌ 1344 ش‌؛ ذبیح‌الله‌ صفا، تاریخ‌ ادبیات‌ در ایران‌ ، تهران‌ 1363ـ1370 ش‌، ج‌ 5، بخش‌ 2، ص‌ 713ـ717؛ احمد منزوی‌، فهرست‌ نسخه‌های‌ خطی‌ کتابخانة‌ گنج‌بخش‌ ، اسلام‌ آباد 1357ـ1361 ش‌؛ عبدالغنی‌ میرزایف‌، «بدرالدین‌ کشمیری‌ و اشتباهاتی‌ در تعیین‌ تألیفات‌ او»، وحید ، دورة‌ 12، ش‌ 9 (آذر 1353)، ص‌ 700ـ713 (میرزایف‌ به‌ اشتباه‌ سال‌ تولد بدری‌ را 961 نوشته‌ است‌)؛ سعید نفیسی‌، تاریخ‌ نظم‌ ونثر در ایران‌ و در زبان‌ فارسی‌ تا پایان‌ قرن‌ دهم‌ هجری‌ ، تهران‌ 1363 ش‌، ج‌ 1، ص‌ 444ـ 445؛E. Blochet, Catalogue des manuscripts persans de la Bibliothةque Nationale, Paris 1905-1934.
نظر شما
مولفان
گروه
فلسفه ,
رده موضوعی
جلد 2
تاریخ 93
وضعیت چاپ
  • چاپ شده