بدایع‌نگار، فضل‌اللّه آل‌داوود مشهدی (خراسانی)، نویسنده و شاعر قرن چهاردهم. در 1296 متولد شد و در 23 ذیقعدة 1343 در مشهد درگذشت و در دارالضیافة آستانه، به خاک سپرده شد. او فرزند ملا داوود معروف به ملاباشی (متوفی ح 1325) و رئیس فوائد عامة خراسان (بدایع نگار، 1336، ص 1) و راتبه‌خوار (مستمری‌بگیر) آستان قدس رضوی بود و از آنجا بدایع‌نگارِ آستان قدس رضوی لقب گرفت (مدرس تبریزی، ج 1، ص 239؛ آقابزرگ طهرانی، ج 1، ص 534). چندی ریاست معارف خراسان را به عهده داشت (مشار، ج 4، ص 854) و به گفتة احمدی بیرجندی کفیل ادارة معارف خراسان و سیستان بود (ص 296). در 1338 در مشهد مجلة ماهانة الکمال را تأسیس کرد که مطالب آن دینی و راجع به آیات قرآن و دین و اخلاق و گاهی اشعاری به اسم ادبیات بود (صدر هاشمی، ج 1، ص 268). بیشتر مشترکان الکمال روحانیان و علما بودند و به همین سبب در پشت جلد آن محل مخصوصی برای عنوان مشترکان، به دو زبان عربی و فارسی، چاپ می‌شد (همان، ج 1، ص 269(.از آثار اوست: البدایع ، دیوان شعر؛ المعانی والبیان ، به فارسی، در علم بیان؛ ازهارالربیع ، شرحی بر بدیعیّة پدرش؛ بیان‌المعانی ، در علم معانی؛ مفتاح‌الادب ، در ادبیات؛ لباس‌التقوی ، ترجمه و نظم حدیث کساء از عربی به فارسی؛ لزوم حجاب ؛ مثنوی همایون‌نامه ؛ ترجمة تاریخ تمدن اسلامی نوشتة جرجی زیدان؛ التنقیمات فی‌التوقیعات ؛ بدایع‌الاشعار فی شرح صنایع‌الاسحار ، شرحی بر قصیدة رائیة یکصد بیتی از قوامی مُطَرَّزی گنجوی (متوفی 576)، به نام صنایع‌الاسحار یا قوامیه که به نوشتة مشار (ج 4، ص 854) در مدح قزل ارسلان سروده شده است. در این کتاب جمعاً 109 صنعت بدیعی از خزانة‌الادب ، انوارالربیع ، مطوّل ، حدائق‌السحر و دیگر کتب قدما گردآوری (بدایع نگار، 1336، ص 110)، و ذیل هر صنعت بدیعی، شرح و تعریف و شواهد شعری فارسی و عربی آورده شده است. این کتاب جنبة درسی داشته و مؤلف آن را طبق برنامة وزارت معارف تألیف کرده است (همان، ص 1ـ2)؛ تاریخ ادبی و اخلاقی مستخرج از شاهنامه ، مؤلف پس از مقدمه، که به نثر مسجع است، از داستان پادشاهان پیشدادی و کیانی ابیاتی برگزیده و پس از هر داستان، معانی لغات دشوارِ آن ابیات را با عنوان «فرهنگ» شرح کرده و نتایج اخلاقی و فلسفی و حکمی و تاریخی آن را برشمرده و نکات بلاغی و فصاحت و ترسل آن را ذکر کرده است (ص 2)؛ تاریخ منتظم احمدی ؛ عزمات خسرویه صدقات نیّریّه ، نامة آب زندگانی ، در تاریخچة لوله کشی مسجد گوهرشاد؛ مطلع‌الشموس ، (تألیف در 1331) در علم جغرافیا که برای مدارس ابتدایی تألیف شده است. مقدمة کتاب در تعریف علم جغرافیا و فایده، فضیلت، نسبت، موضوع و واضع آن به نثر، و بقیة مطالب آن به صورت سؤال و جواب و به نظم است. او پس از بیان علم جغرافیا، به جغرافیای ایران و خراسان و مشهد پرداخته و سپس برای ابنیه و مدارس و مساجد جدولهایی آورده و تاریخ بنای هریک را ذکر کرده است. منبع او در تألیف این کتاب جغرافی، میرزا عبدالرزاق‌خان بغایری * بوده است (احمدی بیرجندی، ص 293-295). متن کامل آن در فرهنگ ایران زمین (ج 26، ص 297-344) چاپ شده است. مدرس تبریزی (ج 1، ص 239) کتابی به نام مطلع‌الشمس (چاپ 1331) را از بدایع نگار دانسته که به احتمال قریب به یقین منظور از آن همین کتاب مطلع‌الشموس است.منابع : محمدمحسن آقا بزرگ طهرانی، الذریعة الی تصانیف‌الشیعة ، چاپ علی‌نقی منزوی و احمد منزوی، بیروت 1403/1983؛ احمد احمدی بیرجندی، «فضل‌الله بدایع‌نگار و مطلع‌الشموس»، فرهنگ ایران زمین ، ج 26 (1365 ش)؛ فضل‌الله‌بن داود بدایع‌نگار، بدایع‌الاشعار فی شرح صنایع‌الاسحار ، مشهد 1336؛ همو، تاریخ‌نامة ادبی ، مشهد 1331؛ محمد صدر هاشمی، تاریخ جرائد و مجلات ایران ، اصفهان 1363 ش؛ محمد علی مدرس تبریزی، ریحانة‌الادب ، تهران 1369 ش؛ خانبابا مشار، مؤلفین کتب چاپی فارسی و عربی ، تهران 1340ـ1344 ش.
