بخراء

معرف

محل‌ قدیمی‌ تَدمُر * که‌ در عهد امویان‌ شهرت‌ بسیار داشته‌ است‌
متن
بَخْراء ، محل‌ قدیمی‌ تَدمُر * که‌ در عهد امویان‌ شهرت‌ بسیار داشته‌ است‌. مشهور است‌ که‌ ولید دوم‌ چندین‌ بار در آنجا اقامت‌ گزید، و در 126 در آنجا درگذشت‌. مآخذ عربی‌ از «فُسطاط‌» (اردوگاه‌ نظامی‌) که‌ ظاهراً ایرانیان‌ در روزگار پیشین‌ در آنجا برپا کرده‌ بودند، و قصری‌ که‌ نعمان‌بن‌بشیر صحابی‌ در آن‌ زندگی‌ می‌کرد و خلیفه‌ هنگامی‌ که‌ به‌ محاصرة‌ شورشیان‌ افتاد در آنجا پناه‌ جست‌، یاد کرده‌اند. ویرانه‌های‌ البَخْرَه‌، در 25 کیلومتری‌ جنوب‌ تدمر، را از بقایای‌ بخراء می‌دانند. موزیل‌ در 1326/ 1908 این‌ ویرانه‌ها را مشاهده‌ و توصیف‌ کرده‌ است‌. گرچه‌ این‌ نام‌ در متون‌ عربی‌ بارها تحریف‌ شده‌ (خصوصاً به‌ صورت‌ اَلبَحراء و اَلنَجْراء) ولی‌ در خواندنِ آن‌ به‌ صورت‌ اَلبَخراء جای‌ تردید نیست‌، زیرا تأملات‌ لغوی‌ مورّخان‌ تأیید می‌کند که‌ این‌ کلمه‌ از «بَخَرَه‌» مشتق‌ شده‌ است‌ (لامِّنس‌ ). آثار قلعه‌ای‌ وسیع‌، به‌ ابعاد 159*105 متر که‌ دارای‌ برجهایی‌ است‌ و در شمال‌ و جنوب‌ آن‌ بقایای‌ خانه‌هایی‌ در اطراف‌ چاههای‌ متعدد دیده‌ می‌شود، دال‌ برآن‌ است‌ که‌، طبق‌ گفتة‌ لامنس‌، از عهد رومیها یک‌ «قلعة‌ باستانی‌ مرزی‌» در اینجا بوده‌ یا دست‌ کم‌، به‌ گفتة‌ پوادبار ، «آبشخوری‌ دارای‌ استحکامات‌» کنار جادة‌ صحرایی‌ بُصری‌' به‌ تَدْمُر وجود داشته‌، و سپس‌ کاخ‌ امویان‌ در آنجا بنا شده‌ است‌. پس‌ از چندی‌ این‌ محل‌ متروک‌ شد، و آن‌ دسته‌ از نویسندگان‌ قدیم‌ که‌ همچنان‌ به‌ وجود حصن‌ (قلعة‌) بَخراء اشاره‌ می‌کنند، دیگر نمی‌توانند محل‌ دقیقِ آن‌ را مشخص‌ سازند.منابع‌ ، عبداللّه‌بن‌ عبدالعزیزبکری‌، معجم‌ ما استعجم‌ ، چاپ‌ ووستنفلد، ص‌ 141؛ محمدبن‌ جریر طبری‌، تاریخ‌الرسل‌ والملوک‌ ، چاپ‌ دخویه‌ و دیگران‌، لیدن‌ 1879-1901، فهرست‌؛ علی‌بن‌ حسین‌ مسعودی‌، کتاب‌التنبیه‌ والاشراف‌ ، چاپ‌ دخویه‌، لیدن‌ 1894، ص‌ 324؛ همو، مروج‌الذهب‌ و معادن‌الجوهر ، چاپ‌ باربیه‌ دمینار و پاوه‌ دکورتل‌، پاریس‌ 1861-1877، ج‌ 6، ص‌ 2؛ یاقوت‌ حموی‌، معجم‌البلدان‌ ، چاپ‌ ووستنفلد، لایپزیگ‌ 1866-1873، ج‌ 1، ص‌ 523؛L. Caetani, Chronographia islamica, 1595; I.Guidi, Tables alphabإtiques du Kita ¦ b al-Aga ¦ n ¦ â , Leiden 1900; A.Musil, Palmyrena, New York 1928,88, 141-143, 234, 286-287, 290-296, fig. 38
نظر شما
مولفان
گروه
رده موضوعی
جلد 2
تاریخ 93
وضعیت چاپ
  • چاپ شده