بخاری نقشبندی، امیراحمد ، از صوفیان مؤثر در تأسیس طریقة نقشبندیّه در عثمانی. از سادات حسینی بخارا و نوة خواجه محمود اِنجیر فَغْنَوی که در سلسلة پیروان طریقت، چهار واسطه پیش از بهاءالدّین نقشبند * ، بنیانگذار طریقة نقشبندیه، بود. ابتدا با ارشاد خواجه عبیدالله احرار * در سمرقند به طریق تصوف وارد شد، اما یکی از مریدان احرار، ملا عبدالله الهی اهل سماوِ آناطولی، او را رسماً به طریق تصوف درآورد. هنگامی که الهی از سمرقند به آناطولی می‌رفت، بخاری او را همراهی کرد و برای همیشه ماوراءالنهر را ترک گفت. الهی نخست، در زادگاه خود سماو سکونت گزید و بخاری در آنجا به او خدمت می‌کرد و پیشنماز او بود. سرانجام تصمیم گرفت مرشد خود را ترک کند و به حج رود. تنها یک جلد قرآن مجید و نسخه‌ای از مثنوی مولوی با خود برداشت و از راه بیت‌المقدس عازم سفر شد. در آنجا مدتی در مدرسه‌ای ساکن شد و از راه کتابت امرار معاش کرد. پس از برگزاری مراسم حج، حدود یک سال در مکه اقامت کرد و به زهد و ریاضت پرداخت، تا اینکه در 866 به سماو فراخوانده شد. طولی نکشید که الهی نخست به استانبول و از آنجا به واردار ینی‌جه سی در روم ایلی رفت، و بخاری به جای او پیروانش را در سماو هدایت کرد. بخاری به رغم کراهتی که از هیاهوی پایتخت داشت، پذیرفت که در 896 به آنجا رود. او در مجاورت مسجد سلطان محمّد فاتح سکونت گزید؛ اما طولی نکشید که، براثر فشار مریدان، ناگزیر از بنای تعدادی رباط (خانقاه) شد. بیشتر پیروان او از درس خواندگان، قضات و مدرسان، بودند. می‌توان گفت که بخاری با شریعت پیوند نزدیکی برقرار ساخت که سرمشق طریقة نقشبندیّه در عثمانی شد. او در 922، در 73 سالگی، درگذشت و در صحن نخستین رباطی که بنا کرده بود، دفن شد. مرقد او هنوز برجا و زیارتگاه پارسایان است.جانشینان مهم او عبارت بودند از: محمود لامعی * چلبی بورسه‌ای، شاعر و مترجم مشهور آثار فارسی بویژه نوشته‌های عبدالرحمان جامی، حکیم چلبی و شیخ محمود چلبی، داماد بخاری، که در رباط اصلی نقشبندی در استانبول جای او را گرفت.تأکید عمدة بخاری بر ذکر خفی و مداوم اسماءاللّه و رعایت وسواس‌آمیز سنّت بوده است. او، برخلاف پیروانش، به علم رسمی بی‌اعتنا بود و اغلب در عربـی اشتباه می‌کرد؛ با اینهمـه دو اثر منسوب به او باقــی است: 1) رساله‌ای بی‌نام در بیان اصول کلّی طریقة نقشبندی و تأیید اندیشة وحدت وجود؛ 2) مجموعه‌ای از حواشی در شرح ابیات دشوار مثنوی .منابع: حسین ایوانسرایی، حدیقة‌الجوامع ، استانبول 1281/1864، ج 1، ص 42-47، 297؛ عبدالرحمن‌بن احمد جامی، نفحات ترجمه سی ، ترجمة محمود لامعی، استانبول 1289/1872، ص 465ـ470؛ احمدبن مصطفی طاش کُبری‌زاده، شقائق‌النعمانیة ، بیروت 1395/1975، ص 215ـ217؛Kas â m Kufral â , "Molla I lahi ve Kendisinden sonraki Nak í bendiye mدhiti", Tدrk dili ve edebiyat i dergisi, 3/1-2 (October 1948), 135-136;نوشته‌های بخاری را در نسخة خطی حالت افندی، (استانبول) ش 300، می‌توان یافت.
