بحرانی، کمال‌الدین علی‌بن سلیمان سِتراوی، عالم و فیلسوف امامی نیمة نخست قرن هفتم. سید حیدر آملی او را در زمرة علمایی آورده است که عرفان را برتر از دیگر راههای شناخت، شمرده‌اند (ص 498). از زندگی او اطلاع زیادی در دست نیست، اما چنانکه از نسبت ستراوی برمی‌آید، در شهر ستره، در یکی از جزایر کوچک بحرین، زندگی و تحصیل کرده است. تنها استاد شناخته شدة او، کمال‌الدین احمد بن‌علی‌بن سعید بن سعادة بحرانی * ، همچو خود او، از متکلمان و فیلسوفان امامی مذهب بود و مدفن هر دوی آنها در شهر ستره است. بحرانی از طریق این استاد، سلسلة اسنادی خود را در حدیث شیعه با چهار واسطه به شیخ طوسی * رسانده است (ابن ابی‌جمهور، ج 1، ص 12).وی همچنین 24 پرسش دربارة علم الهی به استادش عرضه داشته که پس از وفات او، آنها را همراه با پاسخهای مختصر استاد و اظهارنظرهای خود، به خواجه نصیرالدین طوسی (احتمالا" پس از عزیمت از الموت در 654) تقدیم کرده است. اظهار نظرهای طوسی در بارة این پرسش و پاسخها، امروزه در دست است (دانش پژوه، ج3، بخش 1، ص 180-181، بخش 4، ص 2561-2562، مدرسی زنجانی، ص 213-216).بحرانی، استاد کمال‌الدین میثم‌بن‌علی بحرانی ] مشهور به ابن میثم * بحرانی [ (متوفی بعد از 681) بود. علامة حلی * آثار او را نزد فرزندش، حسین، خواند و اجازة روایت گرفت. او آثار بحرانی را نیکو شمرده و آگاهیش را به علوم عقلی و قواعد حکمی تأیید کرده است ( رجوع کنید به مجلسی، ج 104، ص 65). آثار شناخته شدة بحرانی عبارت است از: 1) الاشارات ، دربارة وجود غیب، نبوت و ولایت. ظاهراً این کتاب همان اشارات الواصلین الی علوم‌العمیان و تنبیهات اهل‌العیان من ارباب البیان است که ذیل کتاب کشف الاسرارالایمانیة و هتک اسرار الخطابیة او آمده (آقا بزرگ طهرانی، ج2، ص96، 98) و ] ابن [ میثم بحرانی، شرحی بر آن نوشته است (همان، ج13، ص91، مدرس رضوی، ص 214)؛ 2) معراج السلامة و منهاج الکرامة که در آن آرای یکی از علمای معاصر خود را، بی ذکر نام او، دربارة وجود واجب‌الوجود شرح کرده است (دانش پژوه، ج 3، بخش 1، ص 362)؛ 3) النهج المستقیم علی طریقة‌الحکیم که شرحی بر عینیة ابن سیناست و احتمالاً آن را به اشتباه به ] ابن [ میثم بحرانی نسبت داده‌اند (آقا بزرگ طهرانی، ج 24، ص 424ـ 425)؛ 4) مفتاح الخیر فی شرح رسالة الطیر که شرحی بر دیباچة رسالة‌الطیر اثر عرفانی ابن سیناست (همان، ج 21، ص 329)؛ 5) قصة سلامان و ابسال که منتخب روایت حنین‌بن‌اسحاق از این داستان است با برخی حذف و اضافات. این کتاب، بدون ذکر نام نویسنده، در ذیل شرح اشارات طوسی به چاپ رسیده است (دانش پژوه، ج 3، بخش 1، ص 260-262).منابع: محمد محسن آقابزرگ طهرانی، الذریعة الی تصانیف الشیعة ، چاپ علی‌نقی منزوی و احمد منزوی، بیروت 1403/1983؛ حیدربن علی آملی، کتاب جامع‌الاسرار و منبع‌الانوار ، چاپ هنری کربین و عثمان اسماعیل یحیی، تهران 1347/1969؛ ابن‌ابی‌جمهور، عوالی اللئالی العزیزیة فی الاحادیث الدینیة ، چاپ مجتبی عراقی، قم 1403/1983؛ عبداللّه‌بن عیسی افندی اصفهانی، ریاض العلماء و حیاض الفضلاء ، چاپ احمد حسینی، قم 1401، ج 4، ص 101-102؛ محسن امین، اعیان الشیعه ، دمشق 1935، ج41، ص 273؛ علی بن حسن بحرانی، انوار البدرین فی تراجم علماء القطیف والاحساء و البحرین ، نجف 1377، ص 61-62؛ یوسف‌بن احمد بحرانی، لؤلؤة‌البحرین ، چاپ محمد صادق بحرالعلوم، نجف 1386/1966، ص 253، 264ـ 265؛ محمدبن حسن حرّ عاملی، امل‌الا´مل ، چاپ احمد حسینی، نجف 1385/1965، ج2، ص 189؛ محمدتقی دانش‌پژوه، فهرست کتابخانة مرکزی دانشگاه تهران ، ج 3؛ فهرست کتابخانة اهدائی آقای سید محمد مشکوة به کتابخانة دانشگاه تهران ، تهران، بخش 1، 1332 ش، بخش 4، 1335 ش؛ محمدباقربن محمدتقی مجلسی، بحارالانوار ، بیروت 1403/1983؛ محمدتقی مدرس رضوی، احوال و آثار خواجه نصیرالدین طوسی ، تهران 1354 ش؛ محمد مدرسی زنجانی، سرگذشت و عقاید خواجه نصیرالدین طوسی ، تهران 1363 ش؛ حسین بن محمدتقی نوری، مستدرک الوسائل ، تهران 1318-1321/ 1900-1904، ج 3، ص 462.
