بَحْرانی، جعفربن کمالالدّین ، عالم و شاعر امامی مذهب قرن یازدهم. درحدیث و رجال و تفسیر و قرائت ماهر بود (خوانساری، ج 2، ص 191). از معاصران حرّعاملی (متوفی 1104؛ ج 2، ص 53) و عروسی حُوَیزی صاحب تفسیر نورالثقلین (امین، ج 4، ص 137) و از شاگردان علیبن سلیمان بحرانی و نورالدین علیبنابیالحسن عاملی بوده و از ایشان روایت کرده است (کشمیری، ص 85؛ خوانساری، همانجا؛ امین، همانجا؛ حسنی، ج 5، ص 110) سیّدعلیخان مدنی (متوفی 1120) که او را «شیخنا» و «شیخناالعلامه» خوانده (ص 515،519،546) و سیّد نعمتاللّه جزایری (متوفی 1112)، چنانکه خود گفته (ج 4، ص 308)، از جمله شاگردان او بودند (کشمیری، ص 86؛ امین، همانجا). سلیمانبن علیبن ابیظبیه از او روایت کرده و علم و فضل و اخلاق او را ستوده است (یوسف بحرانی، ص 70، پاورقی).بحرانی با صالحبنعبدالکریم بحرانی، محدث و فقیه (متوفی 1098)، دوستی داشت و چنانکه محدث نوری (ج 3، ص 389) نقل کرده، در آغاز جوانی برای تحصیل به شیراز رفت و سرآمد اقران شد. در آن زمان، در شیراز علما و فضلای بسیاری بودند، از اینرو بحرانی و صالحبنعبدالکریم بنا گذاشتند که یکی از آنها به هند سفر کند و دیگری در شیراز بماند و هرکدام که در فعالیتهای خود موفقیّتی یافت، دیگری را مساعدت کند. بعدها هرکدام در شهر خود مرجعیت یافتند (یوسف بحرانی، ص 70؛ خوانساری، ج 2، ص 192؛ امین، همانجا).بحرانی در حیدرآباد مرجعیت یافت و مورد توجه عبداللّهبنمحمّد (حک : 1020ـ1083) از سلاطین سلسلة شیعه مذهب قطبشاهیة حیدرآباد، قرار گرفت (حسنی، ج 5، ص 110؛ نوری، همانجا). یوسف بحرانی نسبت به تألیفات او اظهار بیاطلاعی کرده (همانجا) ولی محدث نوری (همانجا) و به نقل از او علیبنحسن بحرانی (ص 130) تألیفات و تعلیقاتی برکتب تفسیر و حدیث و علوم عربی و غیر آن به او نسبت دادهاند، از جمله اللباب که آن را برای سید علیخان مدنی فرستاد. به گفتة محدث نوری (همانجا)، سخن یوسف بحرانی مبنی بر دستنیافتن برآثار جعفربحرانی ناشی از عدم اطلاع اوست.بحرانی در 1088، و به قولی 1091، در حیدرآباد دکنِ هند وفات یافت (یوسف بحرانی، ص 70، پاورقی؛ خوانساری، همانجا؛ امین، ج 4، ص 136ـ137؛ نوری، همانجا). کشمیری (ص 86) وفات او را در 1080 نوشته که اشتباه است.منابع: محسن امین، اعیانالشیعة ، بیروت 1403/1983؛ علیبنحسن بحرانی، انوار البدرین فی تراجم علماء القطیف والاحساء و البحرین ، چاپ محمدعلی محمدرضا طبسی، قم 1407؛ یوسفبناحمد بحرانی، لؤلؤةالبحرین ، چاپ محمدصادق بحرالعلوم، قم ] بیتا. [ ؛ نعمتاللّهبن عبداللّه جزایری، الانوارالنعمانیة ، بیروت 1404/1984؛ محمدبنحسن حرّ عاملی، املالا´مل ، چاپ احمد حسینی، نجف 1385/1965؛ عبدالحی حسنی، نزهةالخواطر و بهجة المسامع و النواظر ، حیدرآباد دکن 1382ـ1410/1962ـ1982؛ محمدباقربن زینالعابدین خوانساری، روضاتالجنات فیاحوال العلماء و السادات ، قم 1390ـ1392؛ محمدعلیبن صادقعلی کشمیری، کتاب نجومالسماء فی تراجمالعلماء ، قم 1394؛ علیخانبناحمد مدنی، سلافةالعصر فی محاسن الشعراء بکل مصر ، تهران ] بیتا. [ ؛ حسینبن محمدتقی نوری، مستدرک الوسائل ، ج 3، چاپ محمدرضا نوری نجفی، تهران 1321.