بایَنْدُر، غلامعلی، از فرماندهان برجستة نظامی در زمان رضاخان. در 23 آذر1277 در تهران متولد شد. پدرش، علی‌اکبر بایندر، ملقب به دبیر دربار، از سران طایفة بایندر آذربایجان بود. بایندر، پس از طیّ تحصیلات ابتدایی و اتمام دورة مهندسی مدرسة دارالفنون، در 1296 ش وارد مدرسة نظام‌مشیرالدوله شد. در آن ایام به حضور او و چند تن از صاحبمنصبان جوان نظامی در محافل دموکرات اشاره شده است. پس از تکمیل دورة سه سالة این مدرسه، در مهر 1299 ش، با درجة ستوان دومی در بریگاد مرکزی وارد خدمت شد.بایندر، اندکی بعد از کودتای 1299 ش و الحاق بریگاد مرکزی به دیویزیون قزاق، در عملیات اولیة قشون، از جمله در جنگهای تنکابن و گیلان در 1300 ش و لشکرکشی برای سرکوب کردهای شورشی شِکاک در 1301 ش، شرکت داشت و در یکی از این نبردها مجروح شد و، به پاس آن، نشان ذوالفقار گرفت. در خرداد 1302، همراه گروهی از افسران، برای فراگرفتن فنون نظامی جدید عازم فرانسه شد و در مهر 1304، پس از گذراندن دورة آموزشی توپخانه در مدرسة پواتیه (فرانسه) و دورة تکمیلی در مدرسة فونتن‌بلو (فرانسه)، به تهران بازگشت و در همان سال در لشکر یکم مرکز به فرماندهی آتشبار کوهستانی منصوب شد. پس از عملیات نظامی چندی در غرب کشور، به تهران بازگشت. در تیرماه 1307، برای تکمیل تحصیلات نظامی، باز به فرانسه اعزام شد، دورة دانشکدة نظام فرانسه را به پایان رساند، در اواخر 1309 ش به ایران بازگشت و با درجة سرگردی به فرماندهی هنگ توپخانه منصوب شد.بایندر در آن سالها دربارة توپخانه و قوانین آن چند رساله نوشته است. در سالهای 1310ـ1311 ش، نزدیک به ده اثر دربارة توپخانه انتشار یافته که تألیف «ارکان حرب» قلمداد شده، اما براساس اسلوب آثار، ظنّ قوی می‌رود که بعضی از آنها نوشتة بایندر باشد.بایندر، در 1310 ش، در رأس گروهی از دانشجویان نظام، برای فراگرفتن فنون دریانوردی و نظارت بر ساخت شش فروند ناو جنگی، که دولت ایران به ایتالیا سفارش داده بود، عازم آن کشور شد. از 1311 ش، که اولین گروه از این دانشجویان اعزامی به ایران بازگشتند و بخشی از ناوهای سفارشی به خلیج‌فارس رسید، بایندر به توسعه و تقویت نیروی دریایی نوبنیاد ایران همّت گماشت. او در کمیسیونهای مشترک ایران و عراق، نمایندة نیروی دریایی ایران و مأمور رسیدگی به دعاوی این کشورها دربارة اروندرود بود. در همان ایام، میان ایران و انگلیس بر سر مالکیّت تعدادی از جزایر ایران در خلیج فارس اختلافاتی وجود داشت و بایندر در پاییز 1313 ش، در رأس نیرویی در جزیرة تنب پیاده شد و حق مالکیّت ایران را بر آن منطقه به مقامات نیروی دریایی انگلیس، که در آن جزیره مستقر بودند، یادآور شد. وزارت امور خارجة انگلیس به این اقدام بایندر اعتراض کرد و اختلافات دو کشور تا مدتها ادامه داشت.بایندر در جنب تلاشهایش برای آبادانی و عمران سواحل خلیج فارس، به تحقیق دربارة این خلیج پرداخت و جغرافیای خلیج فارس (تهران، 1319 ش) که حاوی اطلاعات جامعی دربارة تاریخ و جغرافیای طبیعی و انسانی این منطقه است، و نیز آیین‌نامه‌های راجع به توپخانه و مقالاتی در این زمینه، محصول تحقیقات اوست.بایندر در 1319 ش، به درجة دریاداری ارتقا یافت. در سوم شهریور 1320، برخلاف بسیاری از امرای ارتش که راه گریز در پیش گرفتند، حوزة مأموریتش را ترک نگفت و در برابر تهاجم نیروهای بیگانه ایستاد و سحرگاه همان روز در راه میهن به شهادت رسید.منابع: ریچارد آنتونی استوارت، در آخرین روزهای رضا شاه:تهاجم روس و انگلیس به ایران در شهریور 1320 ، ترجمة عبدالرضا هوشنگ مهدوی و کاوة بیات، تهران 1370 ش؛ غلامعلی بایندر، جغرافیای خلیج فارس ، تهران 1319ش؛ تاریخ جاوید ،تهران 1325ش؛ محمدرضا خلیلی عراقی، تاریخ شهدای ایران:از سوم شهریور 1320 تا پایان سقوط هواپیمای ارفع ، ج 1:وقایع شهریور ، ] تهران 1323 ش [ ؛ ابوالقاسم کحّال‌زاده، دیده‌ها و شنیده‌ها ، چاپ مرتضی کامران، تهران 1363 ش؛ عبداللّ'ه هدایت، «خاطرات عبداللّ'ه هدایت»، آینده ، سال 17، ش1 ـ 4 (فروردین ـ تیر1370 ش)؛Ali Zargar, Anglo - Iranian Relations: 1925-1941 , Geneve 1983, 257-285.
