باندرمه‌لی‌زاده، تکیه، تکیة صوفیان طریقت جلوتی متعلق به قرن دوازدهم در اُسکدار * استانبول، معروف به آستانة هاشمی که امروز از آن جز چند دیوار فروریخته نمانده است. در منابع گوناگون با نامهای باندرمه‌لی، باندرمه‌لی شیخ‌یوسف‌افندی، سیدهاشم‌بابا و عنادیه نیز آمده است. این تکیه را وزیر اعظم حکیم اوغلی علی‌پاشا در 1145 به نام یوسف‌نظام‌الدّین افندی (متوفی 1116) از مشایخ جلوتیّه * ، در محلی که سابقاً خانة آن شیخ بوده، بنا کرده است. طبقة دوم تالار سماع (توحیدخانه) با داشتن منبر به صورت مسجد به کار می‌رفت. مخارج این بنا، از محل اوقاف مجموعه‌ای در داوودپاشا تأمین می‌شده است. کامل‌احمدپاشا بر این بنا مقبره‌ای افزود تا شیخ و اخلافش در آنجا مدفون شوند. در 1169 وزیراعظم، شهلاگُز احمدپاشا، آن را تجدید عمارت کرد.این تکیه که گویا در سدة گذشته (سیزدهم) نیز بارها مرمت شده، در 1304 ش به سبب خرابی تعطیل شده و از آن پس، بسرعت روی به ویرانی نهاده و قسمت اعظم بقایای آن نیز در 1321 ش/1942 سوخته است. امروزه جز چند دیوار مخروبه و قبر متروک، از آن چیزی بر جای نمانده است.از مشایخ نامدار این تکیه می‌توان از مصطفی‌هاشم افندی (متوفی 1197) معروف به هاشم‌مصطفی‌بابا و هاشم‌بابا * ـ فرزند دوم شیخ‌یوسف ـ و شیخ‌محمد غالب افندی نام برد. بعدها مشایخی که از سلالة این شخص بودند، بر مسندِ تکیة باندرمه‌لی‌زاده جای گرفتند.ویژگیهای معماری این تکیه آنچنان روشن نیست، تنها می‌دانیم که اتاقهای اندرونی و بیرونی داشته و مسجد و تالار سماع آن را، که قسمت اعظمش از چوب بوده، وسیعتر کرده بودند. در عکسهایی از آن که در 1320 ش/1941 تهیه شده، مقبره‌اش دیوارهای سنگی و سقف چوبی سفالپوش به سبک ترکی دارد که قسمتی از دیوارها و همچنین سقف آن فروریخته و با ستونهای چوبی سر پا نگه داشته شده است. ردیف پنجره‌های مشرف به خیابان نیز با طاقهای دسته زنبیلی (پانیذ) آراسته شده است. در قسمت شمالی مقبره، صندوقة چوبی هاشم‌بابا در نرده‌های آهنی قرار گرفته که پس از ویران شدن تکیه، به قسمت جنوبی صحن انتقال یافته است. صندوقه‌های دیگر، از آنِ مشایخ بعدی و عده‌ای از افراد خاندان‌اند.منابع : آستانه تکّه‌لری ، استانبول 1256، ص 3؛ حسین ایوانسرایی، حدیقة الجوامع ، استانبول 1281، ج 2، ص 210ـ213؛ احمد منیب باندرمه‌لی‌زاده، مجموعه تکایا ، استانبول 1307، ص 3؛ همو، مرآت الطرق ، استانبول 1306، ص 43ـ47؛ حاجی‌اسماعیل بیگ‌زاده عثمان بیگ، مجموعه جوامع ، استانبول 1304، ج 2، ص 60ـ61؛ محمد ثریا، سجل عثمانی ، استانبول 1308ـ1315، ج 4، ص 664؛ محمد رائف، مرآت استانبول ، استانبول 1314، ص 112ـ113؛ محمد سامی، اثمار اسرار ، استانبول 1316، ص 40؛ بروسه‌لی‌محمد طاهربک، عثمانلی مؤلفلری ، استانبول 1333ـ1342، ج 1، ص 62ـ63، 189ـ190؛ فندقلیلی عصمت افندی، تکملة الشقائق ، چاپ عبدالقادر اوزجان، استانبول 1989، ص 477، 484ـ485، 516؛ حسین وصاف، سفینه ، ج 3، ص 65؛Ismail Hakki Uskudari Behceti , Merakid-i Mu ـ tebere-I Uskudar , Istanbul 1976, 38; B. Cecener, Uskudar Mezarli klari , Turbeleri ve Hazireleri", TTOK Belleteni , XLIX/328 (1975), 18f.; Sadeddin Nuzhet Ergun, Antoloji , Istanbul 1942-1943,ii, 409, 479, 490; Istanbul Ansiklopedisi , Istanbul 1946-1949, s.v. "Band â rmal â Tekkesi ve Camii"; I brahim Hakk â Konyali, Uskudar Tarihi , Istanbul 1976-1977, I,61,168-169,419; Tahsin Oz, I stanbul Camileri, Ankara 1965, ii, 10; H. Kamil Yilmaz, Aziz Mahmad Hudayi ve Celvetiyye Tarikati , Istanbul 1982, 242-245,277; Zakir Sukru, Mecmua-i Tekaya, Tay sí , Freiburg 1980, 21.
