بانجول، پایتخت و بزرگترین شهر گامبیا. جمعیت آن در 1362 ش/1983: حدود 500 ، 44 تن. این بندر افریقایی مسلمان‌نشین در کرانة اقیانوس اطلس، در جزیرة سنت‌مری در نزدیکی مصب رود گامبیا قرار دارد و از مراکز فرهنگی، بازرگانی و سیاسی کشور گامبیا * شمرده می‌شود. آب و هوای آن نیمه‌استوایی است. بارانهای موسمی دارد و در پاییز هوای آن خشک است ( ) شهرهای دنیا ( ج 1، ص 255). در بخش شرقی و جنوب شرقی بانجول مرداب بسیار بزرگی تا حوالی آن گسترده است و به هنگام جزر و مد، آبهای مرداب بر شهر جاری می‌شود (هورتُن، ص 217). این شهر دارای درختان نخل است و بادام زمینی، روغن و آرد بادام زمینی و مغز نارگیل آن صادر می‌شود. چند کارخانة روغن‌گیری از بادام زمینی دارد. در کانی فینگ (حومة بانجول)، مجتمعی صنعتی مشتمل بر کارخانه‌های فلزکاری، صابونسازی،پلاستیک‌سازی،نوشابه‌های غیرالکلی، استحصال آبلیمو و چند کارخانة کوچکتر وجود دارد. مهمترین صنایع دستی آن نوعی باسمه قلمکار روی پارچه ، منبّت‌کاری و طلا و نقره‌سازی است ( ) شهرهای دنیا ( ، ج 1، ص 258). فرودگاه بین‌المللی گامبیا در یوندوم در 27 کیلومتری این شهر قرار گرفته است. اسکله‌های بندر بانجول را برای پذیرش کشتیها تا میان دریا امتداد داده‌اند (هانس، ص 191). یک راه اصلی از بانجول تا ناحیة باسه در کرانه جنوبی رود گامبیا کشیده شده است. بانجول و مجتمعهای مسکونی پیرامون آن، علاوه بر چند مسجد، کلیساهای آنگلیکن ، متدیست و کاتولیک نیز دارد. منطقة حفاظت شده اَبوکو در حدود 24 کیلومتری بانجول، باغ جنگلی محصور کوچکی است که در آن حیواناتی مانند میمون، آهو، خزندگان و پرندگان در زیستگاه بومی و طبیعی خود به سر می‌برند.اهالی آن عمدتاً، با اقوام ساکن سنگال هم‌نژادند (ویلیامز، ص 369)، و امریکاییها، اروپاییها و مردمانی از خاور دور و دیگر افریقاییها در آنجا زندگی می‌کنند ( ) شهرهای دنیا ( ، ج 1، ص 251).پیشینه. از گذشتة بانجول اطلاع چندانی نداریم. ظاهراً در قرن ششم/ دوازدهم، بازرگانان مسلمان، مردم آن ناحیه را با اسلام آشنا کرده‌اند. در قرن نهم/پانزدهم، پرتغالیها به رود گامبیا رسیدند و به داد و ستد بَرده و طلا پرداختند ( امریکانا ، ذیل «بانجول»). در اوایل قرن سیزدهم/نوزدهم، انگلیسیها برای لغو برده‌داری، پادگانی در آنجا دایر و باریکة کوچک معروف به بانجول را به نام یکی از حکام مستعمراتی انگلستان یعنی بثرست نام‌گذاری کردند ( ) شهرهای دنیا ( ، ج 1، ص 251). در جنگ جهانی دوّم نیز فرودگاه مهمی در آن تأسیس کردند ( ) فرهنگ جدید جغرافیایی وبستر ( ، ذیل «بثرست»). در 1352 ش/1973 نام اصلی آن اعاده شد ( ) شهرهای دنیا ( ، ج 1، ص 251). بانجول تا 1344 ش/1965 جزو مستملکات انگلیس بود. در همین سال گامبیا استقلال یافت (ویلیامز، ص 367؛ لپیدوس، ص 828)، و بانجول مرکز آن شد.امروز زبانهای انگلیسی و فرانسه در بانجول رواج دارد و مدارسی به این زبانها در آنجا دایر است ( ) شهرهای دنیا ( ، ج 1، ص 252).منابع :Cities of the world , vol. I: Africa , Detroit 1987; The Encyclopaedia Americana , Danbury 1984; William Adams Hance, The geography of modern Africa , NewYork 1975; James African Horton, West Africa countries and peoples , with an introduction by George Shepperson, Edinburgh 1969; Ira M. Lapidus, A history of Islamic societies , Cambridge 1991; The New Encyclopaedia Britannica, Micropaedia , Chicago 1985, s.v. "Banjul"; The Times atlas of the world , London 1985; Webster's new geographical dictionary , Springfield ; David Williams, "English-speaking West Africa", in The Cambridge history of Africa , VIII, Cambridge 1984.
