بالَک ، دهستان سابق در شهرستان مریوان و نام طایفه‌ای کُرد. این دهستان از شمال به دهستان سَرشیو، از جنوب به دهستان اورامان، از مشرق به دهستان کَلاتَرزان و از مغرب به دهستان ویسه محدود بود. آبادیهای آن در کوهستانهای جنگلی قرار داشت و اراضی آن از چشمه و قنات آبیاری می‌شد. محصول عمده‌اش لبنیات، غلاّ ت و توتون بود. مرکز آن، ده بالک (جمعیت طبق سرشماری 1365 ش، 828 تن)، در یازده کیلومتری جنوب شرقی قلعة مریوان (سابقاً دژ شاهپور) قرار داشت. در تقسیمات جدید کشوری، نام دهستان بالک حذف شده و آبادیهای آن در دهستان روشِه قرار گرفته است. ظاهراً نام بالک از طایفه‌ای به همین نام اخذ شده است.طایفة بالک شعبه‌ای از طوایف بِلباس * از قبیلة روزکی ] = روژکی * [ (بدلیسی، ص 473ـ474)، و محل سکونت آن، ابتدا، در ناحیة بالک رَواندوز از توابع استان موصل بود (عَزّاوی، ج 2، ص 139ـ142؛ سامی، ذیل «بالک»). چادرنشینان طایفة بالک، پیش از تعیین و تثبیت مرزهای بین‌المللی ایران و عراق، در کوهستانهای ایران ییلاق داشتند (عزّاوی، ج 2، ص 141). درة شیخ‌محمّد بالک، از دره‌های کوه قندیل، در غرب دهستان لاهیجان پیرانشهر، نشانة حضور قدیمی این طایفه در کوهستانهای ایران است (مشیرالدوله تبریزی، ص 147).پس از تشکیل کشور عراق، تقریباً کلیة افراد این طایفه در بالک باقی ماندند. جمعیت طایفة بالک بالغ بر 200 ، 1 خانوار بود که در چهل تا شصت روستا، در ناحیة علیای رود رواندوز، به سر می‌بردند (عزّاوی، ج 2، ص 139؛ مردوخ، ج 1، ص 79). شیخ‌محمّد آغابالک، ظاهراً از رؤسای طایفة بالک، در اواخر قرن سیزدهم و اوایل قرن چهاردهم در بخش رواندوز سکونت داشت (ادموندز، ص 245). به نوشتة عَزّاوی، مشهورترین طوایف بالک، ملاشرفیها و شیوه‌زوریها بودند. ملاشرفیها، که حاکم طایفة بالک بودند، به ملاشرف، جانشین شیخ‌محمّد بالک و قطب فرقة سهروردیه، انتساب دارند (ج 2، ص 139).در 1216، طوایف بلباس و از جمله طایفة بالک، که زیر فرمان ابراهیم سلطان بالک بودند، از حسینقلی‌خان افشار، مدّعی حکومت اورمیه حمایت کردند و زمینة غلبة او بر محمدقلی‌خان افشار، حاکم وقت اورمیه و عموی حسینقلی‌خان، را فراهم آوردند (افشار محمودلو ، ص 295). در همان سال، طوایف بلباس سر به شورش برداشتند و با هواداران دولت فتحعلی‌شاه قاجار (حک : 1212ـ1250) جنگیدند. عباس میرزا نایب‌السلطنه، حاکم آذربایجان، طوایف ترک افشار و مقدم و گروهی از طوایف کرد را به جنگ با شورشیان فرستاد. آنها در جلگة لاهیجان با قبیله بلباس، به سرکردگی جنگجویان طایفة بالک، جنگیدند، و امّا این جنگ، علیرغم رشادتهای طایفة بالک، به شکست قبیلة بلباس انجامید (همان، ص 311ـ313).منابع : جان سیسیل ادموندز، کردها، ترکها، عربها ، ترجمه ابراهیم یونسی، تهران 1367 ش؛ عبدالرشیدبن‌محمدشفیع افشار محمودلو، تاریخ افشار ، چاپ محمود رامیان و پرویز شهریار افشار، ] رضائیه [ 1346 ش؛ شرف‌الدین‌بن‌شمس‌الدین بدلیسی، شرفنامه: تاریخ مفصل کردستان ، چاپ محمد عباسی، چاپ افست تهران 1343 ش؛ حسینعلی رزم‌آرا، فرهنگ جغرافیایی ایران (آبادیها) ، ج 5: استان پنجم (کردستان) ، تهران 1355 ش؛ شمس‌الدین سامی، قاموس الاعلام ، چاپ مهران، استانبول 1306ـ1316/1889ـ1898؛ عباس عزاوی، عشایر العراق ، قم 1370 ش؛ محمد مردوخ، تاریخ مردوخ: تاریخ کرد و کردستان ، سنندج 1351 ش؛ مرکز آمار ایران، سرشماری عمومی نفوس و مسکن مهرماه 1365، فرهنگ آبادیهای کشور: شهرستان مریوان ، تهران 1368 ش؛ همو، سرشماری عمومی نفوس و مسکن مهرماه 1365: نتایج تفصیلی شهرستان مریوان ، تهران 1368 ش؛ جعفربن‌محمدتقی مشیرالدوله تبریزی، رساله تحقیقات سرحدیه ، چاپ محمد مشیری، تهران 1348 ش.
