باحماد

معرف

صدراعظم‌ مغربی‌ که‌ نام‌ واقعیش‌ احمدبن‌ موسی‌بن‌ احمد بخاری‌ بود
متن
باحْماد ، صدراعظم‌ مغربی‌ که‌ نام‌ واقعیش‌ احمدبن‌ موسی‌بن‌ احمد بخاری‌ بود. پدربزرگش‌ برده‌ای‌ سیاه‌ متعلق‌ به‌ سلطان‌ مولایْ سلیمان‌ (حک : 1206-1238) بود که‌ بعدها حاجب‌ * او شد. پدرش‌ نیز حاجبِ سیّدی‌ محمدبن‌ عبدالرحمن‌ (حک : 1276-1290) بود و در عهد حکومتِ مولایْ الحسن‌ (1290-1311) صدراعظم‌ شد. وی‌ شهرت‌ خوبی‌ نداشت‌، ولی‌ ثروت‌ سرشارش‌ به‌ او امکان‌ داد تا نامش‌ را با قصر باهیه‌ در مراکش‌، که‌ خود عهده‌دار بنای‌ آن‌ شد، پیوند دهد (کتیبه‌ مورخ‌ 1283/1866، در دوِردَن‌، ش‌ 206). وی‌ را از مادری‌ اسپانیایی‌ دانسته‌اند؛ چندین‌ فرزند داشت‌ که‌ از میان‌ آنها سعید و ادریس‌ ـ که‌ هر دو به‌ مناصب‌ مهم‌ دست‌ یافتند ـ و احمد، موسوم‌ به‌ باحماد، را نام‌ برده‌اند. باحماد در 1257/1841 متولد شد و نخست‌ حاجبِ مولایْ اسماعیل‌ بود که‌ خلیفه‌ برادرش‌ مولای‌ الحسن‌، در فاس‌ شده‌ بود. وی‌ بعدها همین‌ منصب‌ را در دربارِ سلطان‌ کسب‌ کرد. از آنجا که‌ وی‌ مسئول‌ تربیت‌ عبدالعزیزبن‌ حسن‌ بود، میل‌ داشت‌ آن‌ امیر، که‌ در آن‌ وقت‌ (1312/1894) چهارده‌ ساله‌ بود، به‌ سلطنت‌ برسد. منصب‌ صدارت‌ عظمی‌ راخود بر عهده‌ گرفت‌ و سلطان‌ جوان‌ را با شادیهای‌ کودکانه‌اش‌ به‌ حال‌ خود گذاشت‌. در دولت‌، قدرت‌ واقعی‌ در دست‌ او بود که‌ آن‌ را همراه‌ با زیرکی‌ سیاسی‌ و قاطعیت‌ به‌ کار می‌برد تا مغرب‌ را از هرج‌ و مرج‌ نجات‌ بخشد. باحماد که‌ شخصیت‌ استوارش‌ نام‌ نیکی‌ از او برجای‌ گذاشت‌ در مراکش‌ آب‌ انبار اَقْدَل‌ را بنا کرد که‌ به‌ نام‌ وی‌ باقی‌ است‌ و در شهرها کارهای‌ عام‌المنفعة‌ بسیار انجام‌ داد و، بالاتر از همه‌، کار پدر را دنبال‌ کرد، یعنی‌ باهیه‌ را، ظاهراً بدون‌ هیچ‌ طرح‌ قبلی‌، با استفاده‌ از زمین‌ شصت‌ خانه‌ گسترش‌ داد و شانزده‌ باغ‌ برای‌ فضای‌ سبزِ اطراف‌ آن‌ خرید. باحماد در 17 محرم‌ 1318/17 مه‌ 1900 در گذشت‌ و در بقعه‌ سلطنتی‌ مولای‌ علی‌ شریف‌ دفن‌ شد (سنگ‌ نوشته‌ منظوم‌ گور، در دوردن‌، ش‌ 176).منابع‌: ابن‌ زیدان‌، اتحاف‌ اعلام‌ الناس‌ ، رباط‌ 1929-1933، ج‌ 1، ص‌ 372-396، ج‌ 2، ص‌ 511، ج‌ 4، ص‌ 370-381؛ عباس‌بن‌ابراهیم‌ مراکشی‌، اعلام‌ بمن‌ حلّ مرّاکش‌ ، فاس‌ 1926-1939، ج‌ 2، ص‌ 209-210، 255-261؛L. Arnaud, Au temps des Mإhallas, Casablanca 1951, 128; G. Deverdun, Inscriptions arabes de Marrakech, Rabat 1956; idem, Marrakech, des origines ب 1912, index.
نظر شما
مولفان
گروه
تاریخ ایران و اسلام ,
رده موضوعی
جلد 1
تاریخ 93
وضعیت چاپ
  • چاپ شده