باجَوْر ، منطقه‌ای کوهستانی در ناحیه دیر * و سوات * و چترال در ولایت پیشاور در پاکستان. از شمال به دیر، از مشرق به دیر و سوات، از جنوب شرقی و جنوب به اُتْمان خیل و سرزمین قبیله مَمُند و از مغرب به افغانستان محدود است. مساحت آن حدود 900 ، 12 کیلومتر مربع است و پنج دره متقاطع ـ چهارمُنگ، بابوکَرَه، وَتَلای، رود، سورکَمَر ـ در آن وجود دارد. در این منطقه تا به حال سرشماری به عمل نیامده است، ولی جمعیت آن را حدود 000 ، 100 نفر تخمین زده‌اند. باجور موطن پتهانهای * تَرکَنْری است که خود را با یوسف‌زایها از یک تیره می‌دانند، و به چهار گروه تقسیم می‌شوند: اسماعیل‌زای، عیسی زای، سَلرزای، ممند. سلرزایها و ممندها در آن سوی مرز افغانستان و در خطّ مرزی دیورند نیز زندگی می‌کنند. مردم باجور مانند ساکنان ناحیه دیر مسلمانِ سنّیِ ] حنفی [ مذهب‌اند وبه شدت تحت تأثیر رهبران دینی خود هستند. خانِ نواگای ادعا می‌کند که ریاست موروثی کلیه قبایل باجوری به او تعلق دارد. تاریخ این منطقه با تاریخ مناطق دیر و سوات پیوستگی کامل دارد. قلعه باجور در 925/1519 به دست بابُر گشوده شد (بابرتیموری، ص 367-373). یوسف‌زایها در 994/1585 نیروهای اکبرشاه را در هم شکستند، و در زمان اورنگ زیب، پی‌درپی به برجهای دیده‌بانی مرزی سرزمین مغول حمله می‌کردند. یوسف‌زایها در جنگ امبیله در 1280/1836 و در زد و خوردهای مرزیِ 1315/1897 با انگلیسیها جنگیدند.منابع:Babur Timuri, Emperor of India, Ba ¦ bur- na ¦ ma , tr. by Annette Susannah Beveridge, New Delhi 1979.
