باباسنکو

باباسَنْکو (یا: سنگو)، درویشی مجذوب از ماوراءالنهر که «از وی کرامات و خوارق عادات ظهور می نمود» (خواندمیر، ص 543). وی معاصر تیمور و یکی از چند صوفیی بود که تیمور به دلایل سیاسی به آنان نزدیک شد. «سنکو» معنایی روشن ندارد و شاید صورتی از کلمۀ سونگو به معنی نیزه باشد؛ احتمال دارد که این بابا، نیزه ای به عنوان یکی از وسایلش با خود حمل می کرده است . ظاهراً تمام عمر او در اَنْدخود (ماوراءالنهر) گذشت و به سبب کراماتش در آنجا شهرتی خاص یافت . تیمور در مسیر نخستین یورش خود به ایران در 782 به اندخود رسید و به دیدار باباسنکو رفت و با او همسفره شد. باباسنکو بی هیچ دلیل آشکار، سینۀ برۀ بریانی را برداشت و به سوی او افکند. تیمور از این حرکت خوشحال شد و آن را به فال نیک گرفت که همچنان که بهترین پارۀ گوشت به سوی او افکنده شده است ، بهترین پارۀ زمین یعنی خراسان را نیز بزودی فتح خواهد کرد. قبر باباسنکو در اندخود زیارتگاه بود (براون ، ص 185-186؛ خواندمیر، ج 3، ص 543). جانشین مقام روحانی او نخست باباجان بابا و سپس باباابراهیم بود. در کنار مزار این سه تن ، خانقاهی ساخته شد که سالها دایر بود.

منابع : امیرعلیشیر نوایی ، نسائم المحبة من شمایم الفتوة ، چاپ ارسلان ، استانبول 1979، ص 392؛ غیاث الدین بن همام الدین خواندمیر، تاریخ حبیب السیر، چاپ محمد دبیرسیاقی ، تهران 1362 ش ؛

Vasiliıī  Vladimirovich Barthold, Sochineniia, II, Part 2, on Specific Problems of the history of middle Asia, Moscow 1964, 44; Edward G. Browne, A literary history of Persia, III, Cambridge 1956

/ حامد الگار /