بیاتِ اصفهان ، از آوازهای پنجگانة موسیقی ردیف دستگاهی. این آواز از متعلقات دستگاه همایون، و در ردیف میرزا عبدالله دارای شش‌گوشه به نامهای درآمد اول، درآمد دوم، جامه‌دران، بیات راجه، نغمه و رازونیاز است (کیانی، 1377 ش، ص102، 106؛ خالقی، بخش 2، ص210). موسی معروفی (ص د) بیات اصفهان را از ملحقات همایون شمرده و 27 گوشه تحت نام این آواز گردآورده است. فرصت شیرازی (ص24) بیات اصفهان را یکی از گوشه‌های دستگاه همایون دانسته است.فواصل بیات اصفهان در گوشه‌های درآمد، بیات راجه و جامه‌دران با دایرة «سب» انطباق دارد (کیانی، 1371 ش، ص 35) اما امروزه آن را، به‌دلیل نفوذ نظریة موسیقی غرب و تحریف در فواصل آن، به گام کوچک در موسیقی غربی نزدیک می‌دانند (خالقی، ج 2، ص 207). در موسیقی قدیم ایران، مقام اصفهان دایرة چهل‌وچهارم از ادوار کثیره و دایرة ششم از ادوار دوازدهگانه بوده (مراغی، ص 204) که با بیات اصفهان که در موسیقی ردیف دستگاهی متداول است فقط در نام اشتراک دارد؛ زیرا فواصل مقام اصفهان قدیم، امروزه در موسیقی ایران کاربردی ندارد، بلکه یکی از ویژگیهای موسیقی عرب و ترک محسوب می‌شود (کیانی، 1371 ش، ص 24).منابع: روح‌الله خالقی، نظـری به موسیقی ، تهـران 1362 ش؛ محمدنصیربن جعفر فرصت شیرازی، بحورالالحان ، چاپ محمدقاسم صالح رامسری، تهران 1367 ش؛ مجید کیانی، مبانی نظری موسیقی ایران ، تهران 1377 ش؛ همو، هفت‌دستگاه موسیقی ایران ، تهران 1371 ش؛ عبدالقادربن غیبی مراغی، شرح ادوار ، چاپ تقی بینش، تهران 1370 ش؛ موسی معروفی، ردیف هفت دستگاه موسیقی ایرانی ، تهران 1374 ش.
