بیاتِ اصفهان ، از آوازهای پنجگانة موسیقی ردیف دستگاهی. این آواز از متعلقات دستگاه همایون، و در ردیف میرزا عبدالله دارای ششگوشه به نامهای درآمد اول، درآمد دوم، جامهدران، بیات راجه، نغمه و رازونیاز است (کیانی، 1377 ش، ص102، 106؛ خالقی، بخش 2، ص210). موسی معروفی (ص د) بیات اصفهان را از ملحقات همایون شمرده و 27 گوشه تحت نام این آواز گردآورده است. فرصت شیرازی (ص24) بیات اصفهان را یکی از گوشههای دستگاه همایون دانسته است.فواصل بیات اصفهان در گوشههای درآمد، بیات راجه و جامهدران با دایرة «سب» انطباق دارد (کیانی، 1371 ش، ص 35) اما امروزه آن را، بهدلیل نفوذ نظریة موسیقی غربو تحریف در فواصل آن، به گام کوچک در موسیقی غربی نزدیک میدانند (خالقی، ج 2، ص 207). در موسیقی قدیم ایران، مقام اصفهان دایرة چهلوچهارم از ادوار کثیره ودایرة ششم از ادوار دوازدهگانه بوده (مراغی، ص 204)که با بیات اصفهان که در موسیقی ردیف دستگاهی متداول است فقط در نام اشتراک دارد؛ زیرا فواصل مقام اصفهانقدیم، امروزه در موسیقی ایران کاربردی ندارد، بلکه یکی از ویژگیهای موسیقی عرب و ترک محسوب میشود (کیانی، 1371 ش، ص 24).منابع: روحالله خالقی، نظـری به موسیقی ، تهـران 1362 ش؛ محمدنصیربن جعفر فرصت شیرازی، بحورالالحان ، چاپ محمدقاسم صالح رامسری، تهران 1367 ش؛ مجید کیانی، مبانی نظری موسیقی ایران ، تهران 1377 ش؛ همو، هفتدستگاه موسیقی ایران ، تهران 1371 ش؛ عبدالقادربن غیبی مراغی، شرح ادوار ، چاپ تقی بینش، تهران 1370 ش؛ موسی معروفی، ردیف هفت دستگاه موسیقی ایرانی ، تهران 1374 ش.