بلهی شاه (یا میر بهلی شاه یا میان بله شاه )

معرف

صوفی‌ و شاعر پنجابی‌ زبان‌ سدة‌ یازدهم‌
متن
بُلّهی‌شاه‌ (یا میر بُهلی‌ شاه‌ یا میان‌ بُلَّه‌ شاه‌)، صوفی‌ و شاعر پنجابی‌ زبان‌ سدة‌ یازدهم‌. نام‌ اصلی‌ او سید محمد عبدالله‌ شاه‌ بود. در زمان‌ حکومت‌ اورنگ‌ زیب‌ (1069ـ 1118) به‌ دنیا آمد، و به‌ نوشتة‌ غلام‌ سرور لاهوری‌ (ج‌ 1، ص‌ 208)، در 1171 درگذشت‌.وطن‌ اجدادی‌ بلّهی‌ شاه‌ روستای‌ معروف‌ اُچ‌ گیلانیان‌، از توابع‌ بهاولپور * (در پاکستان‌)، بود و محل‌ تولد او نیز احتمالاً همین‌ روستا بوده‌ است‌. نَسب‌ وی‌ با چهارده‌ واسطه‌ به‌ شیخ‌ عبدالقادر گیلانی‌ * می‌رسد (بلهی‌شاه‌، مقدمه‌). پدرش‌، سخی‌شاه‌ محمد درویش‌، مدتی‌ امام‌ و مدرس‌ مسجد مُلِک‌ وال‌ (از توابع‌ شهرستان‌ ساهی‌وال‌) بود. دربارة‌ تحصیلات‌ بلهی‌ شاه‌ اطلاعی‌ در دست‌ نیست‌؛ اما، علاوه‌ بر پدرش‌، نام‌ خواجه‌ غلام‌ مرتضی‌، از علمای‌ شهر قَصُوْر * ، در زمرة‌ استادان‌ او آمده‌ است‌ (کلیم‌ قادری‌، ص‌ 190ـ191). شیخ‌ او در طریقت‌ عنایت‌ شاه‌ قادری‌ شطاری‌ (متوفی‌1141) بود. ظاهراً بلهی‌ پس‌ از وفات‌ مرشد خود، به‌ قصور رفت‌ و تا پایان‌ عمر در آنجا زندگی‌ کرد (سرور لاهوری‌، همانجا).از اشعار وی‌ چنین‌ بر می‌آید که‌ با زبان‌ و ادب‌ عربی‌ و فارسی‌ آشنا بوده‌ است‌. اشعار پنجابی‌ وی‌ که‌ در بردارندة‌ معارف‌ دینی‌ است‌ رواجی‌ در خور دارد، و معمولاً موضوع‌ اصلی‌ آنها توحید و عشق‌ حقیقی‌ است‌ (کلیم‌ قادری‌، ص‌ 191؛ سرور لاهوری‌، همانجا).اشعار بلهی‌شاه‌ چندین‌ بار تدوین‌ و با عنوانهای‌ مختلف‌ چاپ‌ شده‌ است‌، از جمله‌: قانون‌ عشق‌ ؛ کافی‌های‌ حضرت‌ بلهی‌شاه‌ قصوری‌ ؛ کافیان‌ میان‌ بلهی‌شاه‌ ؛ کلیات‌ بلهی‌شاه‌ .منابع‌: بلهی‌شاه‌، کلیات‌ بلهی‌شاه‌ ، چاپ‌ فقیر محمدفقیر، لاهور 1960؛ لاجونتی‌ رام‌ کشن‌، پنجابی‌کی‌ صوفی‌ شاعر ؛ [غلام‌ سرور لاهوری‌، خزینة‌ الاصفیاء ، لکهنو 1290 ] ؛ محمدشفیع‌، میربهلی‌شاه‌ قادری‌ شطّاری‌ قصوری‌ ، در ضمیمة‌ اورینتل‌ کالج‌ میگزین‌ (مه‌ 1939)؛ عبدالغفور، پنجابی‌ زبان‌ اور ادب‌کی‌ تاریخ‌ ؛ [محمد دین‌ کلیم‌ قادری‌، تذکرة‌ مشائخ‌ قادریه‌ ، لاهور 1406/ 1985 ] ؛ نجم‌حسین‌ سید، پنجابی‌ شاعری‌ کی‌ اسلوب‌ ؛C. F. Usborne, Bullah Shah , Lahore 1905.
نظر شما
مولفان
گروه
فلسفه ,
رده موضوعی
جلد 4
تاریخ 93
وضعیت چاپ
  • چاپ شده