تِرهوت ، ناحیه‌ای تاریخی در شمال ایالت بِهار هندوستان. این ناحیه که اغلب آن را در حماسه‌های هندی متیلا می‌نامند، بین َ28 ْ25 تا َ52 ْ26 عرض شمالی و َ56 ْ84 تا َ46 ْ86 طول شرقی قرار دارد و مساحت آن حدود 430 ، 16 کیلومترمربع است. ترهوت با نپال در شمال و نواحی دربهنگه / درة بهنگه (از «درِ ـ بَنگ» فارسی به معنای دروازة بنگال)، مظفرپور و نواحی مجاور آن هم‌مرز بود و گاهی به سمت مشرق تا رود ماهاناندا (پورنابوابا ) در بنگال نیز گسترش می‌یافت. سیمارائون ، که در بخش چمپارن امروزی قرار داشت، یکی از قدیمترین کرسیهای ناحیه بود. امپراتوری پال (132ـ556/ 750ـ1161) در بنگال، گاهگاهی منطقه را زیر سلطه داشت. تعدادی از سلسله‌های هندو، همچون کَرناتَه (480ـ725/ 1087ـ 1325)، اوینواره (752ـ 938/ 1325ـ 1532) و خنذواله (به بنیانگذاری مهسا تاکوره در 963/ 1556)، بر قلمرو متیلا فرمانروایی داشتند و بهورا را کرسی خود کردند.سرزمین سرسبز و حاصلخیز ترهوت، که انبار غلة بِهار * شناخته می‌شد، به سبب موقعیت راهبردی خود در راه اصلی بین شمال هندوستان و بنگال از نخستین نواحی شناخته‌شدة مشرق هندوستان نزد مسلمانان بود. هنگامی که در 600/ 1204 محمد بختیارِ خَلْجی بنگال را تصرف کرد، قسمت جنوب‌شرقی ترهوت به زیر سلطة مسلمانان در آمد. ناراسیمهادوا (ح 584 ـ624/ 1188ـ1227) سومین پادشاه سلسلة کرناته، حاضر به پرداخت جزیه به این قدرت نوظهور شد، اما این امر نیز نتوانست ترهوت را از فشارهای نظامی افزونتر حکمرانان مسلمان بنگال و بهار و اوده و دهلی نجات دهد. کتیبه‌های اسلامی در ترهوت، همچون کتیبه‌های قلعة نظامی مهسور ، مونگیر * متعلق به 692/1292 ( رجوع کنید به صدّیق، ص23ـ 25)، گویای حضور استقرارگاههای مسلمانان در این ناحیه از همان آغاز قرن هفتم/ سیزدهم است.گر چه گاهی ترهوت ضمیمة قلمرو مسلمانان می‌شد، ولی پادشاهی هندوی آن تا زمان انتقال دیوانی به کمپانی هند شرقی در 1179/1765، قرنها تا از دست دادن کامل قدرت خود، یک ایالت خراجگزار وابسته باقی ماند. هرچند بسیاری از مسلمانان ترهوت پس از 1326ش/ 1947 به پاکستان مهاجرت کردند، تعداد نسبتاً زیادی از آنان هنوز در این ناحیه زندگی می‌کنند.منابع: بهاری لال، آئین ترهوت ، نسخة خطی فارسی؛ محمدصدر اعلی‌احمد دبیر، بساتین‌الانس ، نسخة خطی کتابخانة ملی بریتانیا، گ 9ـ12؛ درباری معلی، اخبارات دربار معلی ، نسخة خطی فارسی؛ ملاتقیه، بیاض ، نسخة خطی فارسی؛
