تَرْک ، شهری در شهرستان میانه و مرکز دهستان و بخش کندوان. این شهر در 26 کیلومتری شمال‌شرقی شهر میانه (مرکز شهرستان)، در دشتی در جنوب قسمت میانی بخش کندوان واقع است و حدود 525 ، 1 متر ارتفاع دارد. دامنه‌های جنوبی رشته‌کوه بُزقوش بر آن مشرف است و تپه‌های متعددی در پیرامون آن قرار دارد، از جمله تپه عمران در شمال و قره‌تپه در حدود 5ر3 کیلومتری جنوب آن. رود فصلی تَرْک یا گرگه‌رود اراضی پیرامون شهر را آبیاری می‌کند و پس از عبور از حدود پنج کیلومتری شمال ترک به رود قزل‌اوزن * می‌پیوندد. از جمله چشمه‌های مهم پیرامون شهر، چشمة میرعبدالعلی و چشمة گبره است ( فرهنگ جغرافیائی آبادیها ، ج 14، ص 118). قنات تراب‌خان‌سو نیز در شمال شهر جاری است.ترک در منطقة آب و هوایی سرد و خشک قرار دارد. میانگین بیشترین دمای آن در تابستانها ْ35، میانگین کمترین آن در زمستانها ْ18-، و میانگین بارش سالانة آن حدود 250 میلیمتر است. آب شهر از رود و چشمه و قنات تأمین می‌گردد. از مراتع غنی و فراوان پیرامون شهر برای دامداری استفاده می‌شود. وجود رود و اراضی حاصلخیز و مراتع پیرامون را در پیدایش آبادی ترک و سکونت در آن مؤثر دانسته‌اند (همانجا). ترک در منطقة زلزله‌خیز واقع است و در زمین‌لرزة 1260 بشدت آسیب دید (امبرسز و ملویل ، ص 192).ترک با شهر خلخال در حدود 75 کیلومتری در مشرق، ترکمان‌چای در حدود هفتاد کیلومتری در مغرب و شهر نیر در یکصد کیلومتری در شمال مرتبط است.در 1323 ش، ترک یکی از آبادیهای دهستان کندوان در شهرستان میانه در استان سوم بوده است (ایران. وزارت کشور. ادارة کل آمار و ثبت احوال، ج 1، ص 429). در 1330 ش، بخش ترک، یکی از بخشهای شهرستان میانه (مشتمل بر دو دهستان گرم و کندوان)، به مرکزیت آبادی ترک (با 899 ، 2 تن جمعیت) ذکر شده است (رزم‌آرا، ج 4، ص 129ـ130). در 1366 ش آبادی ترک جزو دهستان کندوان، و مرکز آن شد (ایران. وزارت کشور. معاونت برنامه‌ریزی، ص 42). با تبدیل دهستان کندوان به بخش در 1368 ش، آبادی ترک نیز مرکز بخش کندوان گردید (ایران. وزارت کشور. معاونت سیاسی و اجتماعی، ص 6). با تصویب وزارت کشور در 1379 ش، این آبادی به شهر تبدیل شد.جمعیت آبادی ترک در سرشماری 1375 ش، 962 ، 1 تن بوده است (مرکز آمار ایران، ص 22). اهالی این شهر به ترکی آذری سخن می‌گویند و شیعة دوازده امامی‌اند ( فرهنگ جغرافیائی آبادیها ، همانجا).یکی از مهمترین آثار شهر ترک مسجد جامعی است که از زیباترین مساجد سنگی استان آذربایجان‌شرقی به‌شمار می‌رود و ظاهراً حدود هشتصد سال قدمت دارد و احتمالاً در دوران حکومت سلطان‌محمد خدابنده (الجایتو 703ـ716) ساخته شده است. این مسجد دارای صحن (با دو درِ ورودی) و شبستان و مناره است. شبستان مسجد با ابعاد 9ر17 * 5ر21 متر، مستطیل‌شکل است و یک محراب اصلی و دو محراب کوچکتر دارد. در جنوب‌شرقی شبستان نیز مقبره‌ای قرار گرفته است. این مسجد در زمین‌لرزة 1260 ویران و در 1282 بازسازی و ستونها و پنجره‌های آن از سنگ و، محراب آن از سنگِ تراشیده ساخته شد. در زمین‌لرزة 1297 نیز آبادی ترک و مسجد بازسازی شدة آن آسیب دید (مخلصی، ص 223ـ227؛ عالمپور رجبی، ص 103؛ فرهنگ جغرافیائی آبادیها ، ج 14، ص 119؛ امبرسز و ملویل، همانجا).منابع: نیکلاس امبرسز و چارلز ملویل، تاریخ زمین‌لرزه‌های ایران ، ترجمة ابوالحسن رده، تهران 1370 ش؛ ایران. وزارت کشور. ادارة کل آمار و ثبت احوال، کتاب اسامی دهات کشور ، ج 1، تهران 1329 ش؛ ایران. وزارت کشور. معاونت برنامه‌ریزی و خدمات مدیریت. دفتر تقسیمات کشوری، اجرای قانون تعاریف و ضوابط تقسیمات کشوری ، تهران 1366 ش؛ ایران. وزارت کشور. معاونت سیاسی و اجتماعی. دفتر تقسیمات کشوری، نشریة تاریخ تأسیس عناصر تقسیماتی به همراه شمارة مصوبات آن ، تهران 1381 ش؛ رزم‌آرا؛ مسعود عالمپور رجبی، تاریخچة فرهنگ و هنر آذربایجان شرقی ، تبریز 1357 ش؛ فرهنگ جغرافیائی آبادیهای کشور جمهوری اسلامی ایران ، ج 14: میانه ، تهران. سازمان جغرافیائی نیروهای مسلح، 1376 ش؛ محمدعلی مخلصی، فهرست بناهای تاریخی آذربایجان شرقی ، تهران 1371 ش؛ مرکز آمار ایران، سرشماری عمومی نفوس و مسکن 1375: شناسنامة آبادیهای کشور، استان آذربایجان شرقی، شهرستان میانه ، تهران 1376 ش؛ نقشة عمومی کشور جمهوری اسلامی ایران ، مقیاس 000 ، 500 ، 2:1، تهران: مؤسسة جغرافیائی ارشاد، [ بی‌تا. ] .
