تنکابنی، سلیمان بن محمدرفیع عبدالمطلب ، حکیم، متکلم، فقیه و پزشک شیعی ایرانی قرن سیزدهم. از تاریخ تولد او اطلاعی در دست نیست. وی در سلیمان‌آباد تنکابن که بعدها خود آنجا را آباد کرد، در خانواده‌ای عالم، فاضل و پرهیزگار به دنیا آمد (آقابزرگ‌طهرانی، 1403، ج 3، ص 298؛ مدرس تبریزی، ج 3، ص 381؛ تنکابنی، ص 71). او در زادگاه خود به تحصیل علوم دینی پرداخت، و سپس برای تکمیل تحصیل همراه برادرش، ملاعبدالمطلب، به عتبات عالیات سفر کرد (تنکابنی، همانجا؛ سمامی‌حائری، ص 117). بعد از فراغت از تحصیل سطوح به اصفهان رفت و از مجالس درس مشاهیر علمای عصر بهره‌مند شد (سمامی‌حائری، همانجا).میرزا سلیمان، مدت بیست‌ودو سال، علوم عقلی بویژه آرای صدرالدین شیرازی را نزد ملاعلی نوری (متوفی 1246) وعلوم نقلی را نزد ملامحمدعلی نوری (متوفی 1252) آموخت و سپس به تدریس شرح تجرید ، شوارق ، شرح لمعه و تفسیر انوارالتنزیل قاضی بیضاوی مشغول شد (تنکابنی، همانجا؛ آقابزرگ‌طهرانی، 1404، ج 2، قسم 2، ص 609؛ صدوقی‌سُها، ص 39).او با ملامحراب گیلانی حکیم و عارف اصفهان (متوفی 1217) مراوده و مصاحبت داشت (آقابزرگ‌طهرانی، 1404؛ تنکابنی، همانجاها) و نیز نزد ملااسماعیل الاعرج اصفهانی طب آموخت و در آن فن مهارت یافت و در اصفهان به تدریس قانون ابن‌سینا پرداخت. در مقابل ملااسماعیل‌الاعرج نزد او شرح تجرید آموخت (همانجاها). تنکابنی پس از وصول به مقامات عالی علمی در پی درخواست والی مازندران و توصیة استادش، آخوند نوری، بعد از چند سال به تنکابن برگشت و به حل‌وفصل امور مردم پرداخت و حدود 1250 درگذشت (آقابزرگ‌طهرانی، 1404، همانجا؛ تنکابنی، ص 72؛ سمامی‌حائری، ص 118). پیکر او را به نجف اشرف منتقل کردند و در جوار امیر مؤمنان علی علیه‌السلام به‌خاک سپردند (سمامی‌حائری، همانجا).میرزا محمدبن سلیمان تنکابنی * ، مؤلف قصص‌العلماء ، فرزند میرزا سلیمان تنکابنی است.آثار به جا مانده از میرزاسلیمان به فارسی و عربی عبارت است از: شرح بر شواهدالربوبیّه ملاصدرا؛ شرح بر زادالمعاد علامه مجلسی؛ شرح بر فوائدضیائیه نورالدین عبدالرحمان جامی؛ و آثاری در پزشکی، ادبیات و غیره (آقابزرگ طهرانی، 1404، سمامی‌حائری، همانجاها؛ تنکابنی، ص 72؛ سهامی، ص 118).منابع: محمدمحسن آقابزرگ‌طهرانی، الذریعة‌الی‌تصانیف‌الشیعة ، چاپ علی‌نقی منزوی و احمد منزوی، بیروت 1403/1983؛ همو، طبقات‌اعلام الشیعة ، جزء 2: الکرام‌البررة ، مشهد 1404؛ محمدبن سلیمان تنکابنی، کتاب قصص العلماء ، تهران [ بی‌تا. ] ؛ محمد سمامی حائری، بزرگان تنکابن ، قم 1372 ش؛ منوچهر صدوقی‌سها، تاریخ حکماء و عرفاء متأخر بر صدرالمتألهین ، تهران 1359 ش؛ محمدعلی مدرس تبریزی، ریحانة الادب ، تهران 1369 ش.
