تَمتام ، محمدبن غالب ، مکنّا به ابوجعفر، محدّث قرن سوم. وی را تمّار ضبّی بصری نیز خوانده‌اند. در 193 به دنیا آمد. از زندگی او اطلاعی در دست نیست، جز آنکه از کسانی چون عفان‌بن مسلم، مسلم‌بن‌ابراهیم و ابونعیم حدیث شنید و دربغداد از محدّثان مشهور و ثقة اهل سنّت بود. جعفربن بحتری، اسماعیل صفّار، ابوبکر شافعی و جمعی دیگر نیز از او روایت کرده‌اند. تمتام در 283 در بغداد درگذشت (خطیب بغدادی، ج 3، ص 143ـ144، 146؛ صَفَدی، ج 4، ص 307؛ ذهبی، ج 2، ص 615).ابومحمد حسن‌بن عثمان معروف به تمتامی، نوة دختری وی، نیز از مشاهیر محدّثان بود که در شهرهای خراسان و ماوراءالنهر از عبداللّه‌بن اسحاق مداینی حدیث نقل می‌کرد. او در 338 به نیشابور رفت و به روایت حدیث پرداخت. حاکم نیشابوری و دیگران از او حدیث نقل کرده‌اند. سپس به ماوراءالنهر (ترکستان) رفت و در 345 یا 346 در چاچ/ شاش درگذشت (خطیب بغدادی، ج 7، ص 361؛ مدرس تبریزی، ج 1، ص 349).منابع: خطیب بغدادی؛ محمدبن احمد ذهبی، کتاب تذکرة الحفاظ ، حیدرآباد دکن 1388ـ1390/ 1968ـ1970؛ صفدی؛ مدرس تبریزی.
