تِلِمْسانی، محمدبن ابی‌شریف الحسنی رجوع کنید به شریف تلمسانیNNNNتِلِمْسانی، محمد بن عباس، عالم نحوی و فقیه مالکی قرن نهم. وی به تلمسانِ * الجزایر منسوب است و محمدبن عباس مَغربی نیز نامیده شده است. کنیه‌اش ابوعبداللّه و جد او محمدبن عیسی عُبّادی است. از تاریخ تولد و دورة کودکی او اطلاعی در دست نیست (دهخدا، ذیل «تلمسانی، محمدبن العباس»؛ سخاوی، ج7، ص 278؛ زرکلی، ج6، ص183).تلمسانی علوم مختلف را از افرادی چون قاسم‌بن سعید عُقْبانی تِلِمْسانی و ابن‌مَرْزوق حفید فرا گرفت. مالکی مذهب بود و فقه مالکی آموخت و مفتی تلمسان و شیخ‌الشیوخ زمان خود در آنجا شد (کحّاله، ج 10، ص 121؛ بغدادی، ج2، ستون 205؛ تنبکتی، ص 547). تنبکتی (همانجا) نقل می‌کند که تلمسانی به القابی چون عالم علی الاطلاق، حافظ متقن و امام علامه خوانده شده است. وی در هجدهم ذیحجّة 871 بر اثر طاعون درگذشت و در العُبّاد، یکی از مناطق ولایت تلمسان، به خاک سپرده شد (کحّاله؛ تنبکتی، همانجاها).برخی از آثار شناخته شدة تلمسانی عبارت‌اند از: تحقیق المقال و تسهیل المنال فی شرح لامیة الافعال که در 851 به پایان رسیده است و در شرح کتاب لامیة الافعال ابن‌مالک در علم صرف است؛ شرح جمل‌الخونجی در منطق؛ العروة‌الوثقی فی تنزیه الانبیاء عن فِرْیَة الالقاء ؛ و فتاوی (حاجی‌خلیفه، ج2، ستون 1536؛ تنبکتی؛ زرکلی؛ کحّاله، همانجاها).منابع: اسماعیل بغدادی، هدیة‌العارفین ، ج 2، در حاجی‌خلیفه، ج 6؛ احمدبابابن احمد تنبکتی، نیل الابتهاج بتطریز الدّیباج ، چاپ عبدالحمید عبداللّه هرامة، طرابلس 1398/ 1989؛ دهخدا؛ زرکلی؛ محمدبن عبدالرحمان سخاوی، الضوء اللامع لاهل القرن التاسع ، قاهره [ 1354ـ 1355 ] ؛ کحّاله.
